Leon Barański (oficer)
 podpułkownik rezerwy
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1938–1948 |
| Siły zbrojne |
|
| Formacja | |
| Jednostki |
2 Pułk Piechoty Legionów |
| Stanowiska |
dowódca batalionu |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
            
| |
Leon Barański, ps. „Lew” (ur. 6 kwietnia 1918 w Charkowie) – uczestnik II wojny światowej w szeregach Wojska Polskiego II RP, Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich, podpułkownik ludowego Wojska Polskiego, prawnik, polityk.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]
Urodził się 6 kwietnia 1918 w Charkowie[1][2]. Był synem Feliksa i Władysławy[1][3]. W okresie międzywojennym odbywał służbę w Wojsku Polskim od 1 września 1938[4]. Po wybuchu II wojny światowej w czasie kampanii wrześniowej walczył w szeregach 2 pułku piechoty Legionów na szlaku od Sandomierza do Przemyśla i Lwowa[4]. Służbę zakończył 30 września 1939[4]. Po kapitulacji zamieszkał w Krynkach, gdzie rozpoczął działalność konspiracyjną i partyzancką[4]. Na terenie gminy Kunów był organizatorem Stronnictwa Ludowego i Batalionów Chłopskich, których był członkiem od 1940 do nadejścia frontu wschodniego[4][5][6][2]. Od 1941 do 1944 pełnił funkcje dowódcy plutonu w Krynkach[4], od 1943 do 1944 oficera łącznikowego grup partyzanckich (w tym czasie kolportował tajną prasę)[4]. Jesienią 1944 był żołnierzem oddziału partyzanckiego Eugeniusza Fąfary ps. „Nawrot”[4], pełniąc funkcję adiutanta[2]. Podczas okupacji niemieckiej nosił pseudonim „Lew”[7]. W tym okresie m.in. skupował i transportował broń, pracował w tajnym nauczaniu w zakresie szkoły średniej, brał udział w akcjach bojowych (dywersja, sabotaż), w tym wymierzonych w niemiecką infrastrukturę, w akcji wykolejenia pociągu na trasie Skarżysko-Ostrowiec[4]. Po bitwie pod Gruszką dokonał przeprowadzenia oddziałów Armii Ludowej i radzieckich, dowodzonych przez płk. Mieczysława Moczara z lasów kryneckich przez Krynki do lasów starachowickich[4].
Według jednej wersji w styczniu 1945[4], a według innej 15 lutego 1945 w stopniu podporucznika udał się z rejonu opatowskiego do punktu rekrutacyjnego ludowego Wojska Polskiego wskazując na swój udział w szeregach Batalionów Chłopskich i Armii Krajowej w szeregach 2 pułku piechoty Legionów AK podczas akcji „Burza”[8]. W lutym 1945 został skierowany na I kurs dowódców batalionów w Wyższej Szkole Oficerskiej w Rembertowie, gdzie stosowano wobec niego przesłuchania w związku ze służbą w Batalionach Chłopskich[9]. W ludowym Wojsku Polskim służył od 1945 do 1948 w stopniu majora[2][5]. W strukturze Wojsk Ochrony Pogranicza od 1946 do 1947 sprawował stanowisko dowódcy Samodzielnego Batalionu Granicznego[2][4]. Od maja 1946 współorganizował służbę graniczną na obszarze Bieszczadów, tworzył strażnice 38 komendy odcinka (Komańcza, Wisłok, Wola Michowa, Łupków, Radoszyce)[5][10]. Wielokrotnie brał udział w walkach z Ukraińską Powstańczą Armią[5][4][4]. Podczas jednej z potyczek z bandą „Hrynia” we wrześniu 1946 został ranny w głowę[4][2]. Czynną służbę w LWP zakończył 1 grudnia 1948[11]. Później był majorem rezerwy, a następnie awansowany na stopieńpodpułkownika rezerwy[12][5]. W tym stopniu został przeniesiony w stan spoczynku[13].
Uzyskał dyplom magistra[2] praw[1]. Po odejściu z wojska pozostał w Bieszczadach i zajmował stanowiska w radach narodowych[4]. Po wojnie był członkiem Stronnictwa Ludowego, a następnie Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego[14][6]. W latach 60. przewodniczył Komisji Porozumiewawczej ZSL w Sanoku (w latach 50. jego poprzednikiem był Czesław Garbacik)[15]. W latach 60. pełnił funkcję prezesa Komitetu Powiatowego ZSL w Sanoku[16]. W latach 60. i 70. sprawował mandat radnego Powiatowej Rady Narodowej w Sanoku (m.in. wybrany w 1965[17]), pełniąc funkcję jej przewodniczącego[18] i wiceprzewodniczącego[19][20]. W latach 60. i 70. był zatrudniony na stanowisku zastępcy przewodniczącego Prezydium PRN w Sanoku[1]. Jako przedstawiciel ZSL w kwietniu 1988 został członkiem Miejskiego Kolegium Wyborczego w Sanoku[21].
Był działaczem oddziału powiatowego w Sanoku ZBoWiD[22]. 6 lutego 1966 wybrany zastępcą przewodniczącego sądu koleżeńskiego oddziału (powiatowego) ZBoWiD w Sanoku (w toku zmian w nomenklaturze z 1964 oddział powiatowy został zastąpiony oddziałem)[23], ponownie 20 października 1968[24], 23 maja 1971 wybrany członkiem zarządu oddziału[25], 21 października 1973 wybrany zastępcą przewodniczącego komisji rewizyjnej oddziału miejskiego w Sanoku (działającego od 1 stycznia 1973 wskutek przekształcenia oddziału powiatowego na podstawie zmian administracyjnych)[26]. Był prelegentem z ramienia ZBoWiD[6]. W 1976 otrzymał zaświadczenie kombatanckie[12].
Był autorem artykułu pt. Walki z bandami UPA, wydanego w zbiorowej publikacji Sanocjana. Materiały szkoleniowe T. 1 (Sanok, 1985)[27][28]. Po odejściu z pracy przebywał na rencie[11]. Był żonaty[12].
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1964)[29][2]
- Krzyż Walecznych walecznym na polu chwały (1961)[30][31]
- Krzyż Partyzancki (1959)[32][2]
- Srebrny Krzyż Zasługi (1959)[29][2]
- Srebrny Medal „Zasłużonym na Polu Chwały” (1945)[11]
- Medal za Warszawę 1939–1945[33]
- Medal za Odrę, Nysę, Bałtyk[33]
- Medal Zwycięstwa i Wolności 1945[2][33]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (1954)[3][30]
- Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju” (1966)[34]
- Odznaka Grunwaldzka[33]
- Medal „Za zasługi dla ruchu ludowego” (1986)[35]
- List pochwalny za długoletnią pracę społeczną na rzecz ZBoWiD (1980)[36]
- Wpis do Złotej Księgi ZBoWiD w Sanoku (1989)[5]
- Dyplom ZG PTTK oraz Dyplom ZO PTTK (1986)[37]
- Medal „Za zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (ZSRR)[33]
- Medal „Za wyzwolenie Warszawy” (ZSRR)[33]
- inne odznaczenia[2]
W okresie PRL wnioskowano także o odznaczenie Leona Barańskiego Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari[38].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Deklaracje ↓, s. 211, 213.
- ↑ a b c d e f g h i j k l Sztandar 1986 ↓, s. 96.
- ↑ a b M.P. z 1954 r. nr 100, poz. 1246.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Deklaracje ↓, s. 215.
- ↑ a b c d e f Dzień 1989 ↓, s. 2.
- ↑ a b c ZBoWiD 1986 ↓, s. 263.
- ↑ Deklaracje ↓, s. 211, 215.
- ↑ Piotr Matusak. Żołnierze Batalionów Chłopskich w Wojsku Polskim 1944-1946. „Szkice Podlaskie”. Z. 5, s. 85, 1996.
- ↑ Piotr Matusak. Żołnierze Batalionów Chłopskich w Wojsku Polskim 1944-1946. „Szkice Podlaskie”. Z. 5, s. 86, 1996.
- ↑ Józef Ząbkiewicz. Z bieszczadzkich tradycji WOP. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 29, s. 1-2, 10-20 października 1988.
- ↑ a b c Deklaracje ↓, s. 214.
- ↑ a b c Deklaracje ↓, s. 211.
- ↑ Józef Ząbkiewicz. Krwią pisane tradycje polskich pograniczników. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 17, s. 3, 10-20 czerwca 1986.
- ↑ Deklaracje ↓, s. 213.
- ↑ Andrzej Brygidyn, W latach powojennych. Życie polityczne. W przełomie październikowym w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, s. 791.
- ↑ Władysław Stachowicz. Samorząd terytorialny miasta Sanoka w latach 1990–2002 w relacjach lokalnej prasy. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 11: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1990–2010, s. 206, 2014. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X.
- ↑ Obwieszczenie o wynikach wyborów do rad narodowych w województwie rzeszowskim. „Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie”. Nr 7, s. 110, 30 czerwca 1965.
- ↑ Przed 800-leciem Sanoka i 130-leciem Sanockiej Fabryki Autobusów. Konferencja prasowa w SFA. „Nowiny”. Nr 203, s. 1, 27 sierpnia 1962.
- ↑ Władysław Stachowicz. Samorząd terytorialny miasta Sanoka w latach 1990–2002 w relacjach lokalnej prasy. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 11: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1990–2010, s. 181, 193, 195, 198, 203, 227, 228, 2014. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X.
- ↑ Andrzej Romaniak: Sanok. Fotografie archiwalne – Tom II. Wydarzenia, uroczystości, imprezy. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2011, s. 242, 254, 262. ISBN 978-83-60380-30-7.
- ↑ Wiesław Koszela. Miejskie Kolegium Wyborcze i Miejska Komisja Wyborcza w Sanoku. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 13, s. 1, 1-10 maja 1988.
- ↑ ZBoWiD 1986 ↓, s. 70.
- ↑ ZBoWiD 1986 ↓, s. 79, 90.
- ↑ ZBoWiD 1986 ↓, s. 118.
- ↑ ZBoWiD 1986 ↓, s. 150.
- ↑ ZBoWiD 1986 ↓, s. 183.
- ↑ Leon Barański: Walki. W: Sanocjana. Materiały szkoleniowe. T. I. Sanok: Komisja Szkoleniowa Koła Przewodników PTTK w Sanoku, 1985, s. 66-83.
- ↑ Opracowania ogólne. biblioteka.sanok.pl. [dostęp 2015-12-30].
- ↑ a b Deklaracje ↓, s. 213, 214, 218.
- ↑ a b Deklaracje ↓, s. 211, 213, 218.
- ↑ Sztandar 1986 ↓, s. 73, 96.
- ↑ Deklaracje ↓, s. 211, 213, 214, 218. W tych źródłach podawano też rok nadania 1960 i 1963.
- ↑ a b c d e f Deklaracje ↓, s. 214, 218.
- ↑ Deklaracje ↓, s. 213, 214, 218. W tych źródłach podawano też rok nadania 1965 i 1968.
- ↑ Krótko z regionu. Krośnieńskie, Wyróżnienia dla ludowców. „Nowiny”. Nr 231, s. 2, 3 października 1986.
- ↑ ZBoWiD 1986 ↓, s. 276.
- ↑ Krzysztof Prajzner: Jubiluesz sanockich przewodników. W: Sanocjana. Materiały szkoleniowe. T. II. Sanok: Komisja Szkoleniowa Koła Przewodników PTTK w Sanoku, 1986, s. 6.
- ↑ Deklaracje ↓, s. 214, 219.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Związek Bojowników o Wolność i Demokrację. Oddział w Sanoku. Deklaracje i karty ewidencyjne członków zwyczajnych B Babiak-Batruch 1957-1985, AP Rzeszów – O/Sanok (zespół 659, sygn. 49). s. 1-290.
- Arnold Andrunik: Rozwój i działalność Związku Bojowników o Wolność i Demokrację na Ziemi Sanockiej w latach 1949-1984. Sanok: 1986, s. 1-335.
- Komitet Organizacyjny Fundacji Sztandaru. Związek Bojowników o Wolność i Demokrację. Zarząd Koła w Sanoku. Sanok: 1986, s. 1-194.
- Józef Ząbkiewicz. Dzień zwycięstwa – dzień kombatanta. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 15, s. 3, 20–31 maja 1989.
- Członkowie ZBoWiD
- Działacze Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego
- Ludzie urodzeni w Charkowie
- Odznaczeni Brązowym Medalem „Za zasługi dla obronności kraju”
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (Polska Ludowa)
- Odznaczeni Krzyżem Partyzanckim
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (Polska Ludowa)
- Odznaczeni Medalem 10-lecia Polski Ludowej
- Odznaczeni Medalem za Odrę, Nysę, Bałtyk
- Odznaczeni Medalem za Warszawę 1939–1945
- Odznaczeni Medalem „Za zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945”
- Odznaczeni Medalem Zwycięstwa i Wolności 1945
- Odznaczeni Odznaką Grunwaldzką
- Odznaczeni Srebrnym Krzyżem Zasługi (Polska Ludowa)
- Odznaczeni Srebrnym Medalem „Zasłużonym na Polu Chwały”
- Oficerowie ludowego Wojska Polskiego
- Oficerowie Wojsk Ochrony Pogranicza
- Polacy odznaczeni sowieckimi orderami i odznaczeniami
- Politycy Stronnictwa Ludowego (1944–1949)
- Radni Powiatowej Rady Narodowej w Sanoku
- Uczestnicy akcji „Burza”
- Uczestnicy kampanii wrześniowej (strona polska)
- Uczestnicy tajnego nauczania na ziemiach polskich 1939–1945
- Uczestnicy walk z ukraińskim podziemiem zbrojnym 1939–1947 (Polska Ludowa)
- Wojskowi związani z Sanokiem
- Urodzeni w 1918
- Żołnierze 2 Pułku Piechoty Legionów
- Żołnierze Armii Krajowej
- Żołnierze Batalionów Chłopskich
