Pałac w Pielgrzymce

(niem.) Schloss Pilgramsdorf

nr rej. pałac 581 z 19.03.1953, park A/3241/495/L z 13.05.1977, aleja A/3242/699/L z 25.06.1986
Pałac w Pielgrzymce
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Miejscowość	Pielgrzymka
Typ budynku	pałac
Ukończenie budowy	XVII/XVIII w.
Ważniejsze przebudowy	pocz. XIX w.
Położenie na mapie Polski Pałac w Pielgrzymce
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Pałac w Pielgrzymce
Położenie na mapie powiatu złotoryjskiego Pałac w Pielgrzymce
Położenie na mapie gminy Pielgrzymka Pałac w Pielgrzymce
51°07′11″N 15°48′55″E/51,119722 15,815278

Pałac w Pielgrzymce – zabytkowy^[1] pałac w Pielgrzymce – wsi w Polsce, w województwie dolnośląskim, w powiecie złotoryjskim, w gminie Pielgrzymka, na Pogórzu Kaczawskim w Sudetach.

Nieistniejący obiekt rozbudowany w XVII/XVIII w. był częścią zespołu pałacowego, w skład którego wchodziły jeszcze: park i aleja.

Pałac został wzniesiony w XIII lub XIV wieku na terenie Górnego Majątku. Na przestrzeni dziejów należał kolejno do rodzin: Kopishów, Bocków, Knobelsdorfów, Wiese, Elsnerów i w okresie 1786 – 1945 Forsterów. Najstarszy wizerunek pałacu zachował się na obrazie z 1668 roku – epitafium Maximiliana Knobelsdorfa - znajdującym się w pobliskim kościele św. Jana Nepomucena. Do 1721 roku pałac miał dwie kondygnacje i wysoką wieżę zakończoną gotyckim chełmem oraz ozdobny portal zlokalizowany po prawej stronie fasady. W tymże roku w pałacowej kuchni wybuchł pożar, który strawił pałac oraz wieżę. Pałac został odbudowany w stylu barokowym, otrzymał tylko jedno piętro, nie odbudowano wieży a portal znalazł się pośrodku dziewięciookiennej fasady. Zdobiły ją między innymi trójkątne i odcinkowe nadokienne gzymsy a nad portalem znajdowały się herby Maksymiliana Knobelsdorfa i jego żony, Ursuli Marianny z d. Bock. W takim stanie pałac przetrwał aż do końca II wojny światowej. W międzyczasie naruszały go niegroźne pożary w latach 1740 i 1766. Po 1813 roku wmurowano z czterech stron pałacu kule armatnie, które trafiły go podczas wojen napoleońskich. Pałac uległ poważnemu uszkodzeniu wskutek pożaru w dniu 12 lutego 1945 roku podczas natarcia Armii Radzieckiej na Pielgrzymkę. Ruiny – w tym portal – zostały rozebrane w latach 60.

Na przestrzeni dziejów w pałacu przebywało wiele historycznych postaci:

• Podczas wojny 30-letniej (1618–1648) w rejonie Pielgrzymki trwały ruchy wojsk. We wrześniu i październiku 1626 roku w Pałacu kwaterował sztab Albrechta Wallensteina dowódcy katolickiej armii cesarskiej. Stąd wyprawiał się na Złotoryję i Grodziec.
• Podczas wojny siedmioletniej (1756–1763) na kwaterze w Pałacu zatrzymał się król pruski Fryderyk II Wielki i generał Hans Joachim von Ziethen.
• W maju 1813 roku w Pałacu nocował król pruski Fryderyk Wilhelm III i car Aleksander^[2].

• Słownik geografii turystycznej Sudetów. Pogórze Kaczawskie, tom 7, pod red. M. Staffy, Wydawnictwo I-BiS, Wrocław 2002, ISBN 83-85773-47-9, s. 400