Zamek Pirszyn

Góra Heleny – miejsce po zamku Pirszyn
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Miejscowość	Góra Heleny 322 m n.p.m.[1], Gradówek
Typ budynku	grodzisko
Ukończenie budowy	X/XIII w.
Zniszczono	XV w.
Kolejni właściciele	Konrad I głogowski, Zofia, Teodoryk, arcybiskup magdeburski, Henryk IV Prawy
Położenie na mapie gminy Lwówek Śląski Zamek Pirszyn
Położenie na mapie Polski Zamek Pirszyn
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Zamek Pirszyn
Położenie na mapie powiatu lwóweckiego Zamek Pirszyn
51°05′16,7316″N 15°29′08,9124″E/51,087981 15,485809

Zamek Pirszyn (niem. Poitzenburg) – średniowieczne grodzisko.

Na leżącej w lesie na wschód od wsi Górze Heleny znajduje się średniowieczne grodzisko Pirszyn (niem.  Poitzenburg)^[2]. Brak jest dokumentów mówiących o początkach grodu. Jako okres powstania wymienia się czasy Bolesława Chrobrego lub wiek XII/XIII. "Chronica Polonorum" wymienia gród "Pirzschin"^[3]. Występują także inne pisownie jego nazwy: Pitzchin i Pirzzin. U Długosza pojawia się nazwa Przin, lub Prztyn, gdy Konrad I głogowski w 1271 r. zapisał zamek swojej żonie Zofii. Po śmierci Zofii w 1272 r. zamek zagarnął jej ojciec, margrabia miśnieński Teodoryk, po czym sprzedał go arcybiskupowi magdeburskiemu. W 1276 r. Henryk IV Prawy wykupił gród od arcybiskupa^[4]. Nie jest jednak jasne czy informacje te odnoszą się do Pirszyna, czy do pobliskiego Podskala. W 1441 roku odnotowano niejakiego Hansa Renke z Botzenbergu. Pirszyn został zniszczony w połowie XV w. W 1818 r. kamienie z niego wykorzystano do budowy drogi łączącej Lwówek Śląski z Gryfowem^[5]. Od tego czasu pozostałością po grodzie są jedynie nierówności terenu na szczycie Góry Heleny.

W pewnej odległości od grodziska istniały majątki Górny i Dolny Pirszyn (niem. Ober- i Nieder-Poitzenberg). Zostały one w roku 1893 włączone do Płóczek Dolnych.

• Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 2: Pogórze Izerskie (A-Ł). Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 2003, ISBN 83-85773-60-6, s. 187