Robert Koch

Robert Koch

Państwo działania	Cesarstwo Niemieckie
Data i miejsce urodzenia	11 grudnia 1843 Clausthal-Zellerfeld, Królestwo Hanoweru
Data i miejsce śmierci	27 maja 1910 Baden-Baden
Zawód, zajęcie	lekarz, mikrobiolog
Alma Mater	Uniwersytet w Getyndze
Instytucja	Instytut Chorób Zakaźnych w Berlinie, Uniwersytet Humboldtów w Berlinie
Odznaczenia
Nagrody
Nagroda Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny
Multimedia w Wikimedia Commons

Robert Koch, właściwie: Heinrich Hermann Robert Koch (ur. 11 grudnia 1843 w Clausthal, zm. 27 maja 1910 w Baden-Baden) – niemiecki naukowiec, lekarz i mikrobiolog. Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny w 1905 za badania nad gruźlicą.

W 1866 ukończył studia medyczne na Uniwersytecie w Getyndze^[1][2]. Po odbyciu praktyki w Hamburgu^[2][3], osiedlił się w Wolsztynie, gdzie w latach 1872–1880 pracował jako lekarz obwodowy^[1][3]. W 1876 odkrył i opisał laseczkę wąglika, a dwa lata później zarodniki gronkowca występującego u bydła^[3][4]. W latach 1880–1885 był współpracownikiem Cesarskiego Urzędu Zdrowia w Berlinie, w charakterze radcy stanu i członka rzeczywistego^[1][2][3]. W 1885 otrzymał nominację na profesora higieny i bakteriologii na Uniwersytecie w Berlinie^[2][3] oraz tytuł tajnego radcy medycznego^[2]. W latach 1891–1904 był dyrektorem berlińskiego Instytut Chorób Zakaźnych^[1][2][3], przemianowanego później na Robert Koch-Institut^[3].

24 marca 1882 Koch ogłosił, że wyodrębnił bakterię wywołującą gruźlicę (prątek Kocha)^[1][2][3]. W 1890 wykorzystując zabite prątki gruźlicy uzyskał tuberkulinę i sądził, że znalazł lekarstwo na tę chorobę. Preparat jako lek był nieskuteczny^[1][5], ale okazał się ogromnie przydatny w diagnostyce gruźlicy (próba tuberkulinowa)^[2][3]. Aż do 1903 Koch badał naturę gruźlicy oraz metody jej leczenia w szpitalu im. Augusta Hohenlohe w Sławięcicach^[6]. W 1905 za prace nad gruźlicą otrzymał Nagrodę Nobla^[1][2][3].

Koch, obok Ludwika Pasteura, był jednym z twórców mikrobiologii lekarskiej^[7]. Udoskonalił techniki badań bakteriologicznych, wprowadzając nowe metody hodowli kultur bakterii na żelatynie oraz nowy sposób ich barwienia^[1][3][4]. W 1892 sformułował zbiór reguł diagnostycznych, znanych jako postulaty Kocha, pozwalających określić, czy dany mikroorganizm rzeczywiście jest czynnikiem chorobotwórczym^[2][3][4].

Kierował badaniami nad cholerą (w 1883 potwierdził, że przecinkowiec cholery faktycznie wywołuje tę chorobę^[3][4]), malarią, biegunką, jaglicą, tyfusem, dżumą oraz różnymi chorobami bydła, m.in. zarazą bydlęcą i gorączką teksaską^[1][4]. Opracował metodę sterylizacji z wykorzystaniem pary wodnej, niszczącej formy przetrwalnikowe wąglika (aparat Kocha). Swoją pracą przyspieszył rozwój higieny i metod dezynfekcji^[1].

W Wolsztynie, w budynku, w którym Koch mieszkał i pracował, znajduje się poświęcone mu muzeum, a w oficynie budynku mieści się Stowarzyszenie Naukowe oraz Fundacja im. Roberta Kocha^[2].

• 1897 – członkostwo w Royal Society w Londynie (ForMemRS)^[8]
• 1890 – Krzyż Wielki Orderu Czerwonego Orła^[2]
• 1904 – członkostwo w Pruskiej Akademii Nauk
• 1905 – Nagroda Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny
• 1906 – Order Pour le Mérite für Wissenschaften und Künste (za zasługi w dziedzinie nauki i sztuki)
• 1906 – Order Wilhelma (Hesja)
• 1909 – Bawarski Order Maksymiliana za Naukę i Sztukę

• Jak powstała mikrobiologia. W: Władysław J.H. Kunicki-Goldfinger: Życie bakterii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, s. 28–29. ISBN 978-83-01-14378-7.