Toporów (województwo łódzkie)

Zobacz też: Toporów w innych znaczeniach tego słowa.

Toporów

wieś
Dom Strażaka – Ochotnicza Straż Pożarna w Toporowie
Państwo	Polska
Województwo	łódzkie
Powiat	wieluński
Gmina	Wierzchlas
Liczba ludności (2011)	540
Strefa numeracyjna	43
Kod pocztowy	98-324[2]
Tablice rejestracyjne	EWI
SIMC	0718737
Położenie na mapie gminy Wierzchlas Toporów
Położenie na mapie Polski Toporów
Położenie na mapie województwa łódzkiego Toporów
Położenie na mapie powiatu wieluńskiego Toporów
51°09′15″N 18°44′05″E/51,154167 18,734722[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Toporów – wieś (dawniej miasto) w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie wieluńskim, w gminie Wierzchlas. Leży nad Wartą w obrębie Załęczańskiego Parku Krajobrazowego, oddzielona od Kamionu mostem na rzece.

Toporów (Zdrganie, Zdrgań) uzyskał lokację miejską w 1490 roku, zdegradowany przed 1673 rokiem^[3].

Archeolodzy odkryli w latach 1962–1966 ślady osady z IV/V w. (okres wędrówek ludów). Odkryto kilkadziesiąt jam mieszkalnych w rodzaju kurnych chat. Mieszkańcy trudnili się rolnictwem, bowiem znaleziono narzędzia (radlice, kroje do radła, sierpy, motyki, żarna rotacyjne) pracy na roli.

Pierwotnie wieś nazywała się Zdrganie. Pierwsza wzmianka o niej pochodzi z 1386, gdy Wiktor z Mierzyc herbu Topór, starosta ruski, halicki, kasztelan jarosławski, posiadał wieś^[6].

Jej obecna nazwa wiąże się z właścicielami – Toporczykami i sięga XV w. Przed 1464 Toporów otrzymał prawa miejskie. Jednakże mimo położenia przy ważnym szlaku handlowym, biegnącym ze Śląska na Ruś, i przy przeprawie przez Wartę, nie wykształcił nigdy mechanizmów miejskich. Z dawnego rozplanowania przestrzennego nic nie pozostało. Ostatecznie prawa miejskie Toporów utracił na przełomie XVII i XVIII w. Obecne rozplanowanie wsi – ulicówki pochodzi z 2 poł. XIX w.

Pod koniec XVI w. Toporów został wykupiony w części przez kapitułę gnieźnieńską, w XVIII w. kapituła ta weszła w posiadanie całości miasteczka.

W latach 1975–1998 miejscowość wchodziła w skład województwa sieradzkiego.

Był tu kościół filialny wcielony do parafii Łaszów (Łaszew) po r. 1522. Kościół ten (drewniany z murowaną zakrystią) spalił się 7 lipca 1830 r. i nie został odbudowany. Obecnie, na rozdrożu, w pobliżu mostu stoi współczesny kościół parafialny Przemienienia Pańskiego (poświęcenie w 1990 r.), w którym jest godny zauważenia obraz art. malarza Jerzego Dudy-Gracza o powierzchni 25 m², na 6 zestawionych ze sobą płótnach. Obraz nosi tytuł "Przemienienie Pańskie", został namalowany w 1995 r. i podarowany parafii. Na plebanii artysta zostawił także obraz przedstawiający Częstochowską Madonnę. Z tyłu obrazu napis: „Z prośbą o modlitwę – Jerzy Duda-Gracz”. Artysta przez wiele lat był uczestnikiem plenerów malarskich, urządzanych corocznie w sąsiednim Kamionie przez Biuro Wystaw Artystycznych w Sieradzu.

• A. Ruszkowski: Sieradz i okolice. Sieradz, 2000.

• Toporów 2.) Z., wś nad rz. Wartą, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 399 .