H-4

Bliźniaczy holownik H-7
Klasa	holownik
Projekt	H-900/II
Oznaczenie NATO	Bucha
Historia
Stocznia	Stocznia Remontowa Nauta, Gdynia
Położenie stępki	1979
Wodowanie	1979 lub 1980
Polska
Wejście do służby	10 lutego 1980
Los okrętu	w służbie (2019)
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	standardowa: 185 ton pełna: 218 t
Długość	25,5 m
Szerokość	6,8 m
Zanurzenie	3,35 m
Materiał kadłuba	stal
Napęd
silnik wysokoprężny o mocy 688 kW 1 śruba
Prędkość	11,5 węzła
Zasięg	1500 Mm przy prędkości 9 węzłów
Sensory
radar
Załoga	17

H-4 – polski holownik z okresu zimnej wojny, jedna z czterech jednostek projektu H-900/II. Okręt został zbudowany w Stoczni Remontowej Nauta w Gdyni i wszedł w skład Marynarki Wojennej 10 lutego 1980 roku. Intensywnie eksploatowana jednostka służyła początkowo w 42. Dywizjonie Pomocniczych Jednostek Pływających w Świnoujściu w ramach 8. Flotylli Obrony Wybrzeża, a po jego likwidacji w 1996 roku została przyporządkowana do Komendy Portu Wojennego Świnoujście. Okręt nadal służy w polskiej flocie (stan na 2019 rok).

Jednostki projektu H-900/II^[a] powstały w Stoczni Remontowej Nauta jako rozwinięcie wcześniejszego projektu H-800/IV^[2]. Konstruktorami holowników tego typu byli inż. Jan Arabas i Jerzy Matryba, a główną zmianą w stosunku do poprzedników była instalacja silnika o większej mocy i wzmocnienie części dziobowej, pozwalające na operowanie w pokruszonym lodzie^[2][3]. Z założenia jednostki przeznaczone były do holowania okrętów MW, udziału w akcjach ratowniczo-gaśniczych oraz holowania tarcz artyleryjskich^[2][3]. Na początku lat 80. stocznia Nauta zbudowała też nieznacznie różniącą się serię cywilnych holowników, określanych jako H-900/I^[2].

H-4 został zamówiony i zbudowany w Stoczni Remontowej Nauta w Gdyni^[2][3]. Stępkę okrętu położono w 1979 roku, a zwodowany został w 1979 lub w 1980 roku^[4].

Okręt jest holownikiem portowo-redowym o długości całkowitej 25,5 metra (23 metry między pionami), szerokości 6,8 metra i zanurzeniu maksymalnym 3,35 metra (na rufie)^[2][3]. Wysokość boczna wynosi 3,55 metra^[2]. Wyporność standardowa wynosi 185 ton, a pełna 218 ton^[2][3]. Siłownię jednostki stanowi silnik wysokoprężny Cegielski-Sulzer(inne języki) 6AL25/30 o mocy 688 kW (935 KM) przy 750 obr./min, napędzający poprzez przekładnię redukcyjną (redukującą obroty układu napędowego do 375 obr./min) i linię wałów pojedynczą trójłopatową śrubę nastawną Zamech-Liaaen 3CP56 ACG50 umieszczoną w dyszy Korta, mogącą obracać się w zakresie 35° na obie burty^[2][5]. Prędkość maksymalna okrętu wynosi 11,5 węzła, a zasięg wynosi 1500 Mm przy prędkości 9 węzłów^[2][3]. Holownik zabiera na pokład 21,35 tony paliwa^[2]. Uciąg na palu ma wartość 12 Ton^[2][3]. Energię elektryczną zapewniają dwa zespoły prądotwórcze ZE400/E o mocy 52 kVA każdy i napięciu 3 x 400/231V/50Hz (składające się z prądnicy prądu przemiennego i silnika Leyland SW400/E o mocy 55 kW przy 1500 obr./min)^[2].

Wykonany ze stali St 41 kadłub jednostki podzielony jest na pięć przedziałów wodoszczelnych: I - skrajnik dziobowy ze skrzynią łańcuchową; II - pomieszczenia załogi (jedno dwunastoosobowe pomieszczenie mieszkalne i dwa dwuosobowe pomieszczenia mieszkalne; III - siłownia (silnik główny, agregaty prądotwórcze i pompy pożarowe), IV - magazyn oraz V - skrajnik rufowy z maszyną sterową^[2][5]. W umieszczonej na pokładzie wykonanej ze stopów aluminium (PA 11N i PA 20N) nadbudówce znajdują się: pomieszczenie dowódcy, kuchnia i jadalnia, blok sanitarny, magazyn prowiantu oraz szyb maszynowy (na dolnej kondygnacji)^[2][5]. Na pokładzie nawigacyjnym nadbudówki znajduje się główne stanowisko dowodzenia^[2]. Na szczycie (pokładzie namiarowym) znajduje się maszt oraz działko wodno-pianowe DWP-16, a za tylną ścianą nadbudówki na pokładzie głównym umieszczony jest główny hak holowniczy Kronos o uciągu 15 Ton z amortyzatorem sprężynowym i hydraulicznym oraz hak pomocniczy o takim samym uciągu^[2][5]. Sprzęt ratowniczy stanowią dwie pompy przeciwpożarowo-ratownicze 63WPs-254A/Z o wydajności 63 m³/h i wysokości podnoszenia słupa wody wynoszącej 60 metrów, zasilające działko wodno-pianowe^[2][5]. Jednostka wyposażona jest w radar nawigacyjny SRN-206^[2][3]. Wyposażenie uzupełniało sześć pachołków cumowniczych i dwa holownicze^[6]. Autonomiczność okrętu wynosi 14 dób^[2].

Załoga holownika składa się z 17 osób^[2][b]. Okręt ma możliwość krótkotrwałego przyjęcia na pokład grodziowy 50 osób^[3][4].

H-4 został przyjęty w skład Marynarki Wojennej 10 lutego 1980 roku^[2][3]. Holownik został wcielony do 42. Dywizjonu Pomocniczych Jednostek Pływających 8. Flotylli Obrony Wybrzeża w Świnoujściu^[2][3]. Po likwidacji dywizjonu rozkazem Szefa Sztabu Generalnego WP nr 020/Org. z 9 stycznia 1996 roku holownik został przyporządkowany Komendzie Portu Wojennego Świnoujście^[2][7] . W dniach od 23 do 28 maja 1999 roku H-4 wziął udział w ćwiczeniach MW o kryptonimie „Pirania ’99”^[8]. Od 27 września do 6 października 2010 roku holownik wraz z bliźniaczym H-7 wziął udział w wieloszczeblowych ćwiczeniach o kryptonimie „Anakonda 2010”, mających na celu sprawdzenie gotowości Sił Zbrojnych RP do obrony kraju przed atakiem wroga^[9]. W styczniu 2016 roku rozpoczął się remont jednostki, przeprowadzony w doku pływającym „PRC 1” stoczni Marco Service w Szczecinie. Zakres prac obejmował naprawy: silnika głównego i agregatów prądotwórczych, kadłuba (pokładów, podwodzia), połączonej z wymianą części poszycia, nadbudówki i stabilizatora dyszy Korta^[10].

Jednostka nadal służy w polskiej flocie, wchodząc w skład Grupy Holowników 12. Wolińskiego Dywizjonu Trałowców 8. Flotylli Obrony Wybrzeża (stan na 2019 rok)^[5][11] .

• 8. Flotylla Obrony Wybrzeża im. wiceadm. Kazimierza Porębskiego. www.jednostki-wojskowe.pl. [dostęp 2019-04-20].
• Jarosław Ciślak, Tomasz Grotnik. Kronika Polskiej Marynarki Wojennej: Anakonda 2010. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 11/2010 (107), 2010. Magnum-X. ISSN 1426-529X. 
• Jarosław Ciślak, Janusz Walczak. Kronika Polskiej Marynarki Wojennej:Pirania ’99. „Morza, Statki i Okręty”. Nr 4/1999 (17), 1999. Magnum-X. ISSN 1426-529X. 
• Jarosław Ciślak: Polska Marynarka Wojenna 1995: okręty, samoloty i śmigłowce, uzbrojenie, organizacja. Wyd. I. Warszawa: Lampart & Bellona, 1995, seria: Ilustrowana Encyklopedia Techniki Wojskowej, 6. ISBN 83-86776-08-0.
• Tomasz Grotnik. Mistrzowie drugiego planu. „Morze”. Nr 9/2017 (24), 2017. Zespół Badań i Analiz Militarnych. ISSN 2543-5469. 
• Tomasz Grotnik. Z kraju i ze świata: Remonty okrętów. „Morza i Okręty”. Nr 1/2016 (5), 2016. Zespół Badań i Analiz Militarnych. ISSN 2450-2499. 
• Witold Koszela: Okręty Floty Polskiej. T. II. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-65746-68-9.
• Jarosław Malinowski, Tadeusz Grzesikowski: Marynarka Wojenna RP 1994. Tarnowskie Góry: Wydawnictwo „Okręty Wojenne”, 1994.
• Richard Sharpe (red.): Jane’s Fighting Ships 1990-91. London: Jane’s Defence Data, 1990. ISBN 0-7106-0904-3. (ang.).
• Zasadnicze siły okrętowe 8. FOW. 8. FLOTYLLA OBRONY WYBRZEŻA. [dostęp 2019-04-20].