Komenda Rejonu Uzupełnień Sarny

Komenda Rejonu Uzupełnień Sarny (KRU Sarny) – organ wojskowy właściwy w sprawach uzupełnień Sił Zbrojnych II Rzeczypospolitej i administracji rezerw w powierzonym mu rejonie^[1].

Z dniem 1 października 1927 roku na obszarze Okręgu Korpusu Nr II została utworzona Powiatowa Komenda Uzupełnień Sarny obejmująca swoją właściwością powiaty: sarneński i kostopolski. Powiat sarneński został wyłączony z PKU Łuck, natomiast powiat kostopolski z PKU Równe^[2]. Obsada komendy została wyznaczona we wrześniu tego roku^[3].

Komenda funkcjonowała na podstawie przepisów ustawy z dnia 23 maja 1924 roku o powszechnym obowiązku służby wojskowej^[4] oraz zarządzeń wykonawczych, a także postanowień „Tymczasowej instrukcji służbowej dla PKU”, wprowadzonej do użytku rozkazem MSWojsk. Dep. Piech. L. 100/26 Pob.^[5] Zadania i organizacja PKU określone zostały w wydanej 27 maja 1925 roku instrukcji organizacyjnej służby poborowej na stopie pokojowej^[6]. W skład komendy wchodziły dwa referaty: I) referat administracji rezerw i II) referat poborowy^[6].

W marcu 1930 roku PKU Sarny była nadal podporządkowana Dowództwu Okręgu Korpusu Nr II w Lublinie i administrowała powiatami: sarneńskim i kostopolskim^[7]. W grudniu tego roku komenda posiadała skład osobowy typ I^[5].

19 marca 1932 roku ogłoszono nadanie Krzyża Niepodległości st. sierż. Józefowi Depta z PKU Sarny^[8][9].

1 lipca 1938 roku weszła w życie nowa organizacja służby uzupełnień, zgodnie z którą dotychczasowa PKU Sarny została przemianowana na Komendę Rejonu Uzupełnień Sarny przy czym nazwa ta zaczęła obowiązywać 1 września 1938 roku^[10], z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 roku o powszechnym obowiązku wojskowym^[11]. Obok wspomnianej ustawy i rozporządzeń wykonawczych do niej, działalność KRU Sarny normowały przepisy służbowe MSWojsk. D.D.O. L. 500/Org. Tjn. Organizacja służby uzupełnień na stopie pokojowej z 13 czerwca 1938 roku. Zgodnie z tymi przepisami komenda rejonu uzupełnień była organem wykonawczym służby uzupełnień^[12] .

Komendant Rejonu Uzupełnień w sprawach dotyczących uzupełnień Sił Zbrojnych i administracji rezerw podlegał bezpośrednio dowódcy Okręgu Korpusu Nr II, który był okręgowym organem kierowniczym służby uzupełnień. Rejon uzupełnień nie uległ zmianie i nadal obejmował powiaty: sarneński i kostopolski^[1].

Poniżej przedstawiono wykaz oficerów zajmujących stanowisko komendanta Powiatowej Komendy Uzupełnień i komendanta rejonu uzupełnień oraz wykaz osób funkcyjnych pełniących służbę w PKU i KRU Sarny, z uwzględnieniem najważniejszej zmiany organizacyjnej przeprowadzonej w 1938 roku.

Komendanci

• płk art. Adolf Małyszko (X 1927^[13] – IV 1928 → dyspozycja dowódcy OK II)
• mjr piech. Bronisław Antoni Majewski (I 1929^[14][15] – VII 1935^[16] → dyspozycja dowódcy OK II)
• mjr piech. Teodor Emil Błoch (VIII 1935 – 1939^[17], †1940 Charków^[18])

Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych PKU w latach 1927–1938^{[19][20][21][22][23]}

• kierownik I referatu administracji rezerw i zastępca komendanta
  • mjr piech. Bronisław Antoni Majewski (X 1927 – I 1929 → p.o. komendanta PKU)
  • kpt. żand. / kanc. Bolesław Jan Dutkiewicz^[a] (I 1929^[27] – 1932^[28] → Kierownictwo Marynarki Wojennej)
  • kpt. piech. Marian Bronisław Sagański (1932^[29] – VI 1938 → kierownik I referatu KRU)
• kierownik II referatu poborowego
  • por. kanc. Władysław II Zaleski^[b] (X 1927 – 1 VI 1930^[35])
  • por. piech. Edward Rutkowski^[c] (IX 1930^[38] – VII 1935^[39] → dyspozycja dowódcy OK II, †1940 Katyń^[40])
  • kpt. piech. Wacław Ernest Ziembiński (1936 – VI 1938 → kierownik II referatu KRU)
• referent – por. kanc. Józef Brennenstühl^[d] (XI 1928^[43] – IX 1930^[44] → dyspozycja dowódcy OK II)

Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych KRU w latach 1938–1939^[17][e]

• kierownik I referatu ewidencji – kpt. adm. (piech.) Marian Bronisław Sagański^[f] (1938 – 1939, †1940 Charków^[47])
• kierownik II referatu uzupełnień – kpt. adm. (piech.) Wacław Ernest Ziembiński^[g] (1938 – 1939, †1940 Charków^[49])

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-09-07].
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty 1 lipca 1933. Warszawa: Przegląd Piechoty, 1933.
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty. 5 czerwca 1935. Warszawa: Dep. Piech. MSWojsk., 1935.
• Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
• Witold Jarno: Okręg Korpusu Wojska Polskiego nr IV Łódź 1918-1939. Łódź: Wydawnictwo „Ibidem”, 2001. ISBN 83-88679-10-4.
• Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
• Jarosław Kowalewski: Historia Wojskowej Komendy Uzupełnień w Suwałkach. Wojskowa Komenda Uzupełnień w Suwałkach. [dostęp 2019-05-18].
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.