Ten artykuł dotyczy europejskiej organizacji ponadnarodowej. Zobacz też: inne znaczenia skrótowca WE.

Wspólnota Europejska

European Community

Państwa założycielskie      Późniejsi członkowie do Traktatu o Unii Europejskiej
Siedziba	Bruksela, Luksemburg, Strasburg
Komisarz	José Manuel Barroso
Utworzenie	1958
Rozwiązanie	2009

Wspólnota Europejska, WE, znana głównie pod nazwą Europejska Wspólnota Gospodarcza, EWG (fr. Communauté Économique Européenne, CEE; ang. European Economic Community, EEC) – organizacja ponadnarodowa państw europejskich, powołana do życia 1 stycznia 1958 na mocy traktatów rzymskich jako EWG, istniejąca do 30 listopada 2009. Była pierwszym filarem Unii Europejskiej wraz z Europejską Wspólnotą Energii Atomowej (Euratom), a do 2002 również z Europejską Wspólnotą Węgla i Stali^[1]. W 1992 na podstawie traktatu z Maastricht zmieniono nazwę EWG na Wspólnota Europejska, co miało być wyrazem pragnienia państw narodowych, by rozszerzyć współpracę na obszary inne niż tylko gospodarka^[2].

Zachęceni sukcesem jakim okazała się Europejska Wspólnota Węgla i Stali i zaniepokojeni zarazem fiaskiem projektu Europejskiej Wspólnoty Obronnej, przywódcy państw członkowskich EWWiS postanowili na konferencji w Mesynie w czerwcu 1955 kontynuować próby integracyjne państw Europy Zachodniej. Przez sześć miesięcy po konferencji odbyło się wiele spotkań na szczeblu rządowym i eksperckim, czego zwieńczeniem było powstanie komitetu przygotowawczego pod przewodnictwem ówczesnego ministra spraw zagranicznych Belgii Paula-Henriego Spaaka^[1]. W kwietniu tego samego roku komitet przedstawił dwa projekty^[3]:

• utworzenia wspólnego rynku,
• utworzenia wspólnoty energii atomowej.

25 marca 1957 w Rzymie podpisano słynne traktaty, które weszły w życie 1 stycznia 1958.

Gospodarka, która okazała się być mniej podatna na narodowe resentymenty niż siła militarna, stała się motorem napędowym integracji. Zasadniczo wyróżnić można dwa cele, które przyświecały twórcom wspólnot: (1) współpracę gospodarczą rozumianą jako (2) mały krok w kierunku integracji politycznej wobec fiaska planu utworzenia Europejskiej Wspólnoty Politycznej^[1]. Świadczyć o tym mogą stwierdzenia zawarte w preambule traktatów rzymskich:

• „ZDECYDOWANI stworzyć podstawy coraz ściślejszego związku między narodami Europy,
• ZDECYDOWANI zapewnić postęp gospodarczy i społeczny swych krajów poprzez wspólne działanie, usuwając bariery dzielące Europę,
• ZDECYDOWANI zachować i umocnić pokój i wolność przez połączenie swych zasobów, oraz wzywając inne narody Europy, które podzielają ich ideały, do połączenia się w wysiłkach,”^[4].

Wraz z wejściem traktatu w życie powstał wspólny rynek, art. 2 porozumienia stanowił, że jego filarem jest swoboda przepływu: osób, usług, towarów i kapitału. Artykuł 8 zakładał zakończenie całego procesu w ciągu 12 lat, podzielonego na trzy etapy. Zniesiono również opłaty celne między państwami, oraz zastąpiono poszczególne taryfy dla państw zewnętrznych jedną wspólną (unia celna). Przyczyniło się to szczególnie w pierwszym okresie do znacznego wzrostu obrotów handlowych pomiędzy państwami członkowskimi^[1].

Do realizacji założeń traktatowych powołano:

Przewodniczący Komisji
1958–1967 1967–1970 1970–1972 1972–1973 1973–1977 1977–1981 1981–1985 1985–1995 1995–1999 1999 1999–2004 2004–2009
	Walter Hallstein Jean Rey Franco Maria Malfatti Sicco Mansholt François-Xavier Ortoli Roy Jenkins Gaston Thorn Jacques Delors Jacques Santer Manuel Marín Romano Prodi José Manuel Barroso

• Komisję – władzę wykonawczą, niezależne kolegium przedstawicieli rządów państw członkowskich, z wyłącznym prawem inicjatywy ustawodawczej, przedstawiające Radzie Ministrów projekty aktów wspólnotowych,
• Radę Ministrów – składająca się z przedstawicieli rządów państw członkowskich (mająca de facto najwyższe kompetencje),
• Zgromadzenie – mające charakter parlamentarny i opiniodawczy, początkowo składający się z przedstawicieli parlamentów narodowych,
• Trybunał Sprawiedliwości.

Dwie ostatnie instytucje były wspólne również dla Euratomu^[5]. W 1967 wraz z wejściem w życie traktatu fuzyjnego Rada i Komisja stały się wspólne dla trzech Wspólnot (EWWS, EWG i Euratom)^[6]

Podpisany 7 lutego 1992 Traktat z Maastricht ustanawiający Unię Europejską zakładał, że Wspólnoty europejskie są jednym z jej filarów^[7], a także zmieniał nazwę Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej na Wspólnota Europejska^[2].

Reformujący instytucje unijne Traktat lizboński z 2007 wprowadził istotne zmiany. Unia Europejska nabyła osobowość prawną i zastąpiła Wspólnotę Europejską, przejmując wszystkie jej kompetencje. Wraz z wejściem traktatu w życie 1 grudnia 2009 Wspólnota przestała istnieć^[8].

• Łukasz Bartkowiak. Podmiotowość prawnomiędzynarodowa Wspólnoty Europejskiej oraz Unii Europejskiej. „Przegląd Zachodni”. 1 (2010), styczeń 2010. Poznań: Instytut Zachodni im. Zygmunta Wojciechowskiego. ISSN 0033-2437. brak numeru strony
• Waszkiewicz Aleksander, Wspólnoty Europejskie 1951-1999 – zarys przemian społecznogospodarczych i instytucjonalnych w krajach Wspólnot Europejskich w latach 1951–1999, Toruń 2002, ISBN 83-7322-037-2.
• The European Communities (wersja angielska). cvce.eu. [dostęp 2012-12-10].

• Portal MSZ RP – polskawue.gov.pl. polskawue.gov.pl. [dostęp 2012-12-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-20)].
• Rozwój integracji europejskiej w kolejnych traktatach/Wprowadzenie. europa.eu. [dostęp 2012-12-10].,
• Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą, traktat EWG – tekst pierwotny. europa.eu. [dostęp 2012-12-10].,
• Traktaty. libr.sejm.gov.pl. [dostęp 2012-12-10].
• EUR-Lex Dostęp do aktów prawnych Unii Europejskiej. eur-lex.europa.eu. [dostęp 2012-12-10].
• Raport Spaaka (wersja angielska). aei.pitt.edu, 2011-02-15. [dostęp 2012-12-10].
• Traktaty rzymskie. polskawue.gov.pl. [dostęp 2012-12-10].
• Traktat o Unii Europejskiej Maastricht, 7.02.1992. libr.sejm.gov.pl. [dostęp 2012-12-10].
• Traktat lizboński. eur-lex.europa.eu. [dostęp 2012-12-10].