Kureczka mikronezyjska
| Zapornia monasa | |||
| (Kittlitz, 1858) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
kureczka mikronezyjska | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
Kureczka mikronezyjska[3] (Zapornia monasa) – gatunek małego ptaka z rodziny chruścieli (Rallidae). Znany wyłącznie z dwóch okazów pozyskanych na wyspie Kosrae (dawniej Kosiae) należącej do Mikronezji. Ostatni raz odnotowany w 1828, uznany za wymarły.
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Gatunek po raz pierwszy opisał Heinrich von Kittlitz w 1858. Nowemu gatunkowi nadał nazwę Rallus monasa[4]. Obecnie umieszcza się kureczkę mikronezyjską w rodzaju Zapornia[3][5][6], wcześniej często zaliczano ją do Porzana[7]. Dawniej niektórzy systematycy wydzielali gatunek do monotypowego rodzaju Aphanolimnas[5].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała wynosiła około 18 cm. Upierzenie było głównie czarne, miejscami z niebieskoszarym połyskiem. Broda biaława, na środku gardła kolor przechodzi w brązowy. Lotki i sterówki bardziej brązowe. Pokrywy podogonowe pokrywają białawe plamki. Wewnętrzne pokrywy skrzydłowe brązowawe, pokryte białymi plamkami. Tęczówka i nogi czerwone. Dziób czarny na końcu, jaśniejszy u nasady[8].
Zasięg, ekologia i zachowanie
[edytuj | edytuj kod]Kureczki mikronezyjskie zamieszkiwały wilgotne, zacienione miejsca w lasach oraz na bagnach blisko poziomu morza. Były to ptaki nielotne, prowadziły samotniczy tryb życia. Kittlitz opisał ich głos jako powabny i donośny. Poza tym nic nie wiadomo o życiu tych ptaków[8].
Status
[edytuj | edytuj kod]IUCN uznaje kureczkę mikronezyjską za gatunek wymarły (EX, Extinct)[9]. Holotyp pozyskano między grudniem 1827 a styczniem 1828. Dwa znane okazy przechowywane są w zbiorach w Petersburgu[9][8]. Kittlitz odnotował, że rdzenni mieszkańcy uważali kureczki mikronezyjskie za święte ptaki. Ich tradycji nie uszanowali jednak chrześcijańscy misjonarze i ptaki zaczęły ginąć. Poszukiwania tych ptaków w 1880 zakończyły się fiaskiem. Coultas, który uczestniczył w Whitney South Sea Expedition, prowadził poszukiwania tych ptaków od stycznia do czerwca 1931. Odnotował, że na wyspie niemal nikt nie pamiętał już tych ptaków, jedynie jeden starszy diakon miał widzieć jednego około 20 lat wstecz. Gatunek był rzadki już w momencie odkrycia w 1828. Przez kolejne 50 lat do wyspy regularnie przybijały statki, przez które dostały się na nią szczury[8].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Porzana monasa, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2019-12-06] (ang.).
- ↑ Zapornia monasa, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Rallidae Rafinesque, 1815 - chruściele - Rails and Coots (wersja: 2021-04-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-08-05].
- ↑ Heinrich von Kittlitz: Denkwürdigkeiten einer Reise nach dem russischen Amerika, nach Mikronesien und durch Kamtschatka. T. 2. 1858, s. 30.
- ↑ a b Taylor, B.: Kosrae Crake (Zapornia monasa). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2019. [dostęp 2019-12-06].
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-08-05]. (ang.).
- ↑ D. Lepage: Kosrae Crake Zapornia monasa (von Kittlitz, 1858). [w:] Avibase – Światowa baza danych ptaków [on-line]. [dostęp 2021-08-05]. (ang.).
- ↑ a b c d Julian P. Hume: Extinct Birds. Bloomsbury Publishing, 2017. ISBN 978-1-4729-3745-2.
- ↑ a b Kosrae Crake Zapornia monasa. BirdLife International. [dostęp 2017-10-10].
