.jpg) Budynek byłej Strażnicy WOP Skrbeńsko (wrzesień 2019) | |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
przed 1954 |
| Rozformowanie |
12 grudnia 1989 |
| Tradycje | |
| Rodowód |
207a strażnica WOP |
| Kontynuacja |
Strażnica WOP Godów |
| Komendanci / Dowódcy | |
| Ostatni |
chor. sztab. Adam Nowak |
| Organizacja | |
| Dyslokacja |
ul. Piotrowicka 108 |
| Formacja | |
| Podległość |
42 batalion WOP |
Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Skrbeńsko – zlikwidowany podstawowy pododdział Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczną na granicy polsko-czechosłowackiej.
Formowanie i zmiany organizacyjne
[edytuj | edytuj kod]Strażnica została sformowana przed 1954 rokiem w strukturze 42 batalionu WOP w Cieszynie jako 207a strażnica WOP (Skrbeńsko).
.jpg)
Od 15 marca 1954 w Wojskach Ochrony Pogranicza wprowadzono nową numerację strażnic[a], a strażnica WOP Skrbeńsko III kategorii otrzymała nr 215 w skali kraju[2].
W 1956 rozpoczęto numerowanie strażnic na poziomie brygady. Strażnica specjalna Skrbeńsko była 5 w 4 Brygadzie Wojsk Ochrony Pogranicza w Gliwicach[3].
31 grudnia 1959 była jako 21 strażnica WOP IV kategorii Skrbeńsko i była w strukturach 42 batalionu WOP w Cieszynie.
1 stycznia 1964 była jako 22 strażnica WOP lądowa IV kategorii Skrbeńsko[4]. W 1964 włączona została w skład 43 batalionu WOP w Raciborzu[b].
W 1976, w związku z przejściem na dwuszczeblowy system dowodzenia[5], strażnicę podporządkowano bezpośrednio pod sztab Górnośląskiej Brygady WOP w Gliwicach.
13 grudnia 1981 po wprowadzeniu stanu wojennego na terytorium kraju, dowódca GB WOP wewnętrznym rozkazem w miejscu stacjonowania poszczególnych batalionów, utworzył tzw. „wysunięte stanowiska dowodzenia” (zalążek przyszłych batalionów granicznych), którym podporządkował strażnice znajdujące się na odcinkach dawnych batalionów granicznych. Brygada wykonywała zadania ochrony granicy i bezpieczeństwa państwa wynikające z dekretu o wprowadzeniu stanu wojennego[6].
W 1983 strażnica WOP Skrbeńsko włączona została w struktury Jednostki WOP im. Ziemi Cieszyńskiej w Cieszynie[7], a od połowy 1984 batalionu granicznego WOP Cieszyn[5].
Strażnica WOP Skrbeńsko funkcjonowała do 12 grudnia 1989, kiedy to została rozformowania[8]. Ochraniany przez strażnicę odcinek granicy państwowej, przejęły strażnice WOP w Zebrzydowicach i Godowie.
Ochrona granicy
[edytuj | edytuj kod]Do sierpnia 1974[9], Strażnica WOP Skrbeńsko ochraniała odcinek granicy państwowej:
- Włącznie znak graniczny nr III/348, wyłącznie znak gran. nr III/354.
Od sierpnia 1974, odcinek strażnicy został wydłużony po przejęciu części odcinka granicy państwowej, po rozformowanej Strażnicy WOP Ruptawa[9] tj. od znaku gran. nr III/348 do włącznie znak gran. nr III/339.
W latach 1975–12 grudnia 1989, rozwinięta strażnica lądowa WOP Skrbeńsko II kategorii, ochraniała odcinek granicy państwowej:
- Włącznie znak gran. nr III/339, wyłącznie znak gran. nr III/354.
- W okresie zimowym pas śnieżny sprawdzany był minimum: na głównym kierunku dwukrotnie, na pozostałym raz w ciągu doby.
- Współdziałała w zabezpieczeniu granicy państwowej z:
- Strażnice WOP w: Zebrzydowicach i Godowie
- Grupa Operacyjno-Rozpoznawcza Zwiadu w Wodzisławiu Śląskim.
- W ochronie granicy dowódcy strażnicy ściśle współpracowali ze swoimi odpowiednikami tj. naczelnikami placówek OSH (Ochrana Statnich Hranic) CSRS.
Wydarzenia
[edytuj | edytuj kod]- 1956 – koniec czerwca, początek lipca w okresie tzw. „Wypadków poznańskich”, przy linii granicznej i w strefie działania, odnajdywano pakunki zawierające ulotki z tzw. „bibułą”, przytwierdzone do balonów leżących na ziemi[10]. W związku z masowością zjawiska, żołnierze otrzymali zezwolenie na użycie broni, celem zestrzelenia nisko przelatujących balonów (nawet jeśli znajdowały się na terytorium czechosłowackim, ale w zasięgu ognia – to samo czynili pogranicznicy czechosłowaccy)[11].
- 13 grudnia 1981–22 lipca 1983 – (stan wojenny w Polsce), normę służby granicznej dla żołnierzy podwyższono z 8 do 12 godzin na dobę. Ścisłą kontrolą objęto całą strefę nadgraniczną. W stan gotowości były postawione pododdziały odwodowe[12].
Strażnice sąsiednie
[edytuj | edytuj kod]- 207 strażnica WOP Marklowice ⇔ 208 strażnica WOP Godów – po 1946
- 214 strażnica WOP Ruptawa kat. I ⇔ 216 strażnica WOP Godów kat. I – 15.03.1954
- 4 strażnica WOP Ruptawa kat. I ⇔ 6 strażnica WOP Godów kat. I – po 1956
- 22 strażnica WOP Ruptawa kat. III ⇔ 20 strażnica WOP Godów kat. III – 31.12.1959
- 23 strażnica WOP Ruptawa lądowa kat. IV ⇔ 21 strażnica WOP Godów lądowa kat. III – 1.01.1964
- Strażnica WOP Ruptawa ⇔ Strażnica WOP Godów – do 1975
- Strażnica WOP Zebrzydowice rozwinięta kat. I ⇔ Strażnica WOP Godów rozwinięta kat. I – do 12.12.1989.
Dowódcy strażnicy
[edytuj | edytuj kod]- por. Tadeusz Szczerba[13]
- kpt. Mieczysław Dudziec[14]
- por. Marek Bednarz[14]
- mł. chor. Władysław Siwek (był w 1976)[15]
- por. Stanisław Mroszczak[16]
- ppor. Aleksander Bojułka (był w 1984)[17]
- st. sierż./chor. Eugeniusz Punicki[18] (był 15.01.1986–był 30.06.1986)
- chor. sztab. Adam Nowak[18] (1.10.1986–12.12.1989) – do rozformowania
.
.jpg){kind=small}
.jpg){kind=small}
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Rozkaz dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza nr 04 z 22 lutego1954[1].
- ↑ Zarządzenie dowódcy WOP nr 022/szt. z 31.01.1964.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Prochwicz 2011 ↓, s. 207.
- ↑ Dyslokacja jednostek WOP 1954 ↓, k.23.
- ↑ Wykaz dyslokacyjny 1957 ↓, k.185.
- ↑ Wykaz dyslokacyjny 1964 ↓, s. 590–620.
- ↑ a b Jackiewicz 1998 ↓, s. 145.
- ↑ Żurawlow 2011 ↓, s. 41.
- ↑ Gacek 2005 ↓, s. 19.
- ↑ Gacek 2005 ↓, s. 22.
- ↑ a b Dariusz Mazur: Wojsko Ochrony Pogranicza w Jastrzębiu. jaspedia.eu, 2019-03-22. [dostęp 2019-06-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-06-23)]. (pol.).
- ↑ Robert Spałek: Agenci w balonach – mniej znany aspekt „wojny balonowej”. ipn.gov.pl. (pol.).
- ↑ Kudasiewicz 2003 ↓, s. 8.
- ↑ Żurawlow 2011 ↓, s. 37.
- ↑ Gacek 2005 ↓, s. 70.
- ↑ a b Gacek 2005 ↓, s. 68.
- ↑ Gacek 2005 ↓, s. 15.
- ↑ Gacek 2005 ↓, s. 65.
- ↑ Gacek 2005 ↓, s. 20.
- ↑ a b Gacek 2005 ↓, s. 73.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Stefan Gacek: Górnośląska Brygada WOP. Rys historyczny 1945–1991. Gliwice: Wydawnictwo Byłych Żołnierzy Zawodowych i Oficerów Rezerwy Wojska Polskiego, 2005.
- Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza: (1945–1991) : krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
- Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
- Sławomir Żurawlow, Pododdziały Ochrony Pogranicza w Jaworzynce, Istebnej i Koniakowie – Rys historyczny 1922–2008, Gliwice: Gminny Ośrodek Kultury w Istebnej, 2011.
- Mirosław Kudasiewicz. Z archiwum odkrywcy – Balonowa propaganda. „Tygodnik Prudnicki”. 19(649), s. 8, 2003-05-07. ISSN 1231-904X.
- Archiwum Straży Granicznej, zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Wykaz dyslokacyjny etatowych oddziałów i pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza z 18 maja 1957.
- Archiwum SG, zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Dyslokacja jednostek Wojsk Ochrony Pogranicza z 8 kwietnia 1954.
- Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1400/3, k. 590–620; Rozkazy zarządzenia i wytyczne w zakresie wszelkiego rodzaju zaopatrzenia. Wykaz dyslokacyjny jednostek i pododdziałów WOP na dzień 1 stycznia 1964.
