Uzasadnieniem danego poglądu jest zbiór racji bądź przekonań wspierających dany pogląd.
Wyróżniamy uzasadnienie epistemiczne (filozoficzne), pragmatyczne bądź religijne.
W filozofii wyróżniamy różne rodzaje i teorie uzasadnienia, jego konieczności bądź prawomocności.
Uzasadnić zdanie P, to tyle co wskazać inne zdanie Q, które pozostaje w relacji wynikania ze zdaniem P, a które jest mniej niepewne co zdanie P. Gdy wskazywane zdanie Q wynika dedukcyjnie ze zdania P, mamy do czynienia z potwierdzeniem zdania P, gdy zaś ze zdania Q wynika dedukcyjnie uzasadniane zdanie P – z dowodzeniem zdania P.
Rodzaje uzasadnienia
[edytuj | edytuj kod]- Uzasadnienie bezpośrednie, empiryczne. Dla dowolnego zdania (języka polskiego) stwierdzającego to, że P, jego uzasadnieniem bezpośrednim jest wskazanie jako racji, zdania: spostrzegłem, że P lub synonimicznego.
Wadą uzasadnienia bezpośredniego jest fakt, że może być ono złudne: bodźce, które docierają do naszego aparatu poznawczego mogą być niewyraźne, co utrudnia rozpoznanie ich źródła. Nasze narządy zmysłów mogą być uszkodzone, co również dostarcza nam nieadekwatnej informacji o rzeczywistości. W końcu możemy nie mieć odpowiedniej wiedzy lub też być uprzedzeni co do jakiś faktów, wskutek czego fałszywie opiszemy stan rzeczy.
- Uzasadnienie pośrednie to każde różne od bezpośredniego.
Tabela uzasadniania
[edytuj | edytuj kod]Punkt wyjścia | Przesłanki | Konkluzja | |
Potwierdzenie | P?? | Q; P Q | P? |
Dowód | P?? | Q; Q P | P |
Obalenie | P?? | ~Q; P Q | ~P |
Wyprowadzenie konsekwencji | P | Q??; P Q | Q |