Zamek w Jaworowie (pozostałości)

Państwo	Ukraina
Obwód	lwowski
Miejscowość	Jaworów
Typ budynku	zamek
Rozpoczęcie budowy	XIV w.
Kolejni właściciele	Górkowie
Położenie na mapie obwodu lwowskiego Zamek w Jaworowie (pozostałości)
Położenie na mapie Ukrainy Zamek w Jaworowie (pozostałości)
49°56′49″N 23°23′34″E/49,946944 23,392778

Zamek w Jaworowie – zbudowany został w XIV w. prawdopodobnie za panowania Kazimierza Jagiellończyka. W następnych latach, oddany w lenno, należał on do rodziny Górków a następnie powrócił pod rządy królewskie^[1].

Letnia siedziba króla Polski^[2] W zamku przebywał król Jan III Sobieski w 1684 r., przygotowując się do odbicia Kamieńca Podolskiego^[1]. W tym samym roku w warowni gościli: hr. Montecuculli poseł hiszpańskiego króla; hr. Wallenstein, poseł cesarski oraz Angello Morosini, poseł Republiki Weneckiej^[3]. Ze sławnego dworu myśliwskiego^[3] Sobieskich, stojącego w rozległym parku, nie pozostał żaden ślad^[4].

Przeprowadzona w 1661 r. lustracja tak opisuje obiekt: Zamek nad stawem, wałem otoczony, czosnkami otarniony i drzewem ocebrowany dla ustąpienia wałów. Nad samym stawem budynek wyborny, drewniany, gontami pobity, w którym izb cztery z oknami gdańskimi, drzwi stolarskiej roboty, złocistymi sztukami sadzone. Posadzka w jednej izbie marmurowa, w drugim gdańska polewana, izba stołowa i.t.d. To dolne mieszkanie. Na górce sala, w której okien 8, na rogu skarbiec murowany, łaźnia na sadzawce, kuchnia na stawie, dla kuchmistrza mieszkanie, 2 sadzów dla ryb, ogród włoski dopiero de novo fundują. Armata, która jest własna imci pana chorążego, a nie do starostwa należąca i dział spiżowych 4, żelaznych 2, śmigownic spiżowych 4, żelaznych 4, hakownic z zamkami 4 i organki. Do zamku jest brama na przegrodku, na której izba mała z komnatą, dalej na rogu baszta^[3].

Natomiast lustracja z 1771 r. tak opisuje warownię: Zamek i most z poręczami na fosie z drzewa, wałami i fosą otoczone z lipami powalone. Na wale brama z gruntu opadła; za tą stajnia, spichlerz, oficyna z drzewa. Z dziedzińca do zamku idąc, brama z dwoma kordegardami; za tą plac na którym bywał pałac drewniany, teraz rozebrany; skarbiec murowany, budynek ekonomiczny, rezydencja pisarska. Ogród włoski; lipy, smereki, grabina, bukszpan i inne rodzajne dla pożytku, nierodzajne dla ozdoby adornują; altanki i inne budynki, jedne porozbierane, drugie dla starości ruiny czekają; kanały pozałaziły, sadzawka, na której bywały łazienki, trzciną zarosła; figarnia, oranżeria. Staw duży na rzece Szlam, młyn o 6 kamieniach, inne młyny: Awedykowski, Szumiłów, Cherhalizów i Czajków). Gancarze, ślusarze i szklarze w zamku bez żadnej płacy naprawiać powinni. Groblanie raz do roku zażeń odbywają, do zamiatania pokojów, mycia okien, lepienia w zamku, kiedy tego potrzeba chodzą; chmiel w ogrodzie podzameckim zbierają, kapustę ogrzebują i podlewają, jarzynę wykopują i urządzają, z listami poblisko chodzą, na straż do stawu kolejno wychodzą, lub stróża rokowego najmują^[3].

Pawilon pałacowy określany mianem dworku myśliwskiego Sobieskiego stał się siedzibą Dębickich. Z dawnego skarbca do 1939 r. pozostały dwie sale o wysokim sklepieniu^[2]

• Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. III, Warszawa, 1880–1902, ss. 519-27.

• Jaworów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 519 .
• Zamek w Jaworowie
• https://www.wilanow-palac.pl/zanim_byl_wilanow_czyli_rezydencja_jana_sobieskiego_w_jaworowie.html
• Jaworów – pozostałości rezydencji króla Jana ІІІ Sobieskiego: https://www.youtube.com/watch?v=xXzpHRM8v2g
• Jaworów pozostałości, stan obiektu z poziomu gruntu: https://www.google.com/maps/@49.9472593,23.3924831,3a,75y,158.46h,89.08t/data=!3m8!1e1!3m6!1sAF1QipMjym3PIcLxnZOSIkI1zuuF0P3zpBNcxQIkUhqN!2e10!3e11!6shttps:%2F%2Flh5.googleusercontent.com%2Fp%2FAF1QipMjym3PIcLxnZOSIkI1zuuF0P3zpBNcxQIkUhqN%3Dw203-h100-k-no-pi-10-ya337-ro-0-fo100!7i8704!8i4352