Kodeks 0209 (GA)

Strona recto
Data powstania	VII wiek
Rodzaj	Kodeks majuskułowy
Numer	0209
Zawartość	Rzymian 14-16 † 2. Koryntian 1-9 † 1. Piotra 1,1-2,3
Język	grecki
Rozmiary	27 × 19 cm
Typ tekstu	tekst mieszany
Kategoria	III
Miejsce przechowywania	Ann Arbor

Kodeks 0209 (Gregory-Aland no. 0209) – grecki kodeks uncjalny Nowego Testamentu pisany na pergaminie, paleograficznie datowany na VII wiek. Do naszych czasów zachowało się osiem kart kodeksu. Przechowywany jest w Ann Arbor. Jest palimpsestem, zarówno tekst dolny, jak i górny przekazują tekst biblijny. Fragment jest wykorzystywany w krytycznych wydaniach greckiego Nowego Testamentu. Do jego osobliwości tekstualnych należy umieszczanie końcowej doksologii Listu do Rzymian w rozdziale 14.

Do dnia dzisiejszego zachowało się osiem kart, z tekstem Listu do Rzymian (14,9-23; 16,25-27; 15,1-2), 2. Listu do Koryntian (1,1-15; 4,4-13; 6,11-7,2; 9,2-10,17) i 1. Listu Piotra 1,1-2,3^[1]. Oryginalne karty kodeksu miały rozmiar 27 na 19 cm^[1]. Tekst pisany jest dwiema kolumnami na stronę, w 29-32 linijkach w kolumnie. Jest palimpsestem, tekst górny pisany jest minuskułą, również przekazuje tekst Nowego Testamentu i na liście rękopisów Nowego Testamentu jest klasyfikowany jako lekcjonarz 1611^[1].

Lekcjonarz 1611 zawiera wybrane teksty z Dziejów Apostolskich oraz Listów apostolskich do czytań liturgicznych, na 221 pergaminowych kartach. Tekst pisany jest dwoma kolumnami na stronę, w 46 linijkach w kolumnie^[2].

Fragment reprezentuje mieszaną tradycję tekstualną. Kurt Aland zaklasyfikował go do kategorii III^[1], co oznacza, że jest ważny dla poznania historii tekstu Nowego Testamentu^[3].

Zakończenie Listu do Rzymian (Rz 16,25-27) zostało umieszczone za Rz 14,23. W tym samym miejscu umieszczają zakończenie rękopisy: Codex Angelicus, Athous Lavrensis, minuskuł 181, 326, 330, 451, 460, 614, 1241, 1877, 1881, 1984, 1985, 2492, 2495^[4]). W grupie tych rękopisów 0209 jest najstarszy. Bruce M. Metzger przytacza dwa wyjaśnienia dla tego wariantu. Według pierwszego wyjaśnienia umieszczenie zakończenia w tym właśnie miejscu powstało w wyniku skrócenia Listu do Rzymian przez Marcjona, bądź któregoś z jego następców. Według drugiego wyjaśnienia już Paweł polecił sporządzić List do Rzymian w dwóch wersjach, krótszej i dłuższej^[5].

W 2 Koryntian 1,10 stosuje wariant τηλικουτου θανατου (takiego niebezpieczeństwa), w czym jest wspierany przez rękopisy: א, A, B, C, D^gr, G^gr, K, P, Ψ, 0121a, 0150, 0243, 33, 81, 88, 104, 181, 326, 330, 436, 451, 614, 1241, 1739, 1877, 1881, 1962, 1984, 1985, 2127, 2492, 2495, oraz rękopisy reprezentujące bizantyjską tradycję tekstualną. Inne rękopisy stosują liczbę mnogą (takich niebezpieczeństw). Wariant kodeksu jest uważany za poprawny przez krytyków tekstu^[6].

Kenneth W. Clark oszacował jego datę na VII, jednak z pewnym wahaniem^[7]. Rękopis datowany jest paleograficznie przez INTF na VII wiek^[1][8] . W XIV wieku został wykorzystany przy produkcji lekcjonarza i stał się dolnym tekstem palimpsestu^[2]. W 1919 roku został nabyty w Konstantynopolu przez ekspedycję naukową Uniwersytetu w Michigan^[7].

Pierwszy opis rękopisu sporządził Kenneth W. Clark w 1937 roku^[7]. Dzięki temu rękopis stał się znany dla biblistów. Na listę rękopisów Nowego Testamentu wciągnął go Kurt Aland w 1953 roku (w grupie majuskułów), oznaczając go przy pomocy siglum 0209. Górny tekst palimpsestu Aland wciągnął na listę lekcjonarzy Nowego Testamentu oznaczając go przy pomocy siglum ℓ 1611^[9][10]. Transkrypcję tekstu 0209 oraz facsimile jednej jego strony opublikował w 1968 roku amerykański biblista Jacob Greenlee^[11].

Fragment był badany przez włoskiego paleografa Orsiniego^[12]. Został zdigitalizowany przez CSNTM w 2008 roku^[13].

Fragment cytowany jest we współczesnych krytycznych wydaniach greckiego tekstu. Cytuje go Novum Testamentum Graece Nestle-Alanda (NA26^[14], NA27^[15]). Nie był cytowany w trzecim wydaniu greckiego Nowego Testamentu przygotowanego przez Zjednoczone Towarzystwa Biblijne (UBS3^[16]), był natomiast cytowany w czwartym wydaniu (UBS4^[17]). W 27. wydaniu Nestle-Alanda (NA27) traktowany jest jako świadek pierwszego rzędu cytowania^[15].

Rękopis przechowywany jest w bibliotece Uniwersytetu w Michigan (Ms. 8, ff. 96, 106-112) w Ann Arbor^[1][8] .

• Lista kodeksów majuskułowych Nowego Testamentu

Krytyczne wydania NT

• K. Aland, E. Aland (red.): Novum Testamentum Graece. Wyd. 26. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 1991. ISBN 3-438-05100-1. [NA26]
• Eberhard et Erwin Nestle: Novum Testamentum Graece. communiter ediderunt: B. et K. Aland, J. Karavidopoulos, C.M. Martini, B.M. Metzger. Wyd. 27. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 2001. ISBN 978-3-438-05100-4. [NA27]
• K. Aland, M. Black, C. M. Martini, B. Metzger, A. Wikgren: The Greek New Testament. Wyd. 3. Stuttgart: United Bible Societies, 1983. ISBN 3-438-05113-3. [UBS3]
• B. Aland, K. Aland, J. Karavidopoulos, C. M. Martini, B. Metzger, A. Wikgren: The Greek New Testament. Wyd. 4. Stuttgart: United Bible Societies, 1993. ISBN 978-3-438-05110-3. [UBS4]

Wydanie tekstu

• J.H. Greenlee. Nine Uncial Palimpsests of the New Testament. „S & D”. XXXIX, s. 91-115, 1968. Salt Lake City. 

Listy rękopisów

• K. Aland: Kurzgefasste Liste der griechieschen Handschriften des Neuen Testaments. Wyd. 1. Berlin: Walter de Gruyter, 1963.
• INTF: Kodeks 0209 (GA). [w:] Liste Handschriften [on-line]. Münster Institute. [dostęp 2016-11-01].
• K.W. Clark: A Descriptive Catalogue of the Greek New Testament Manuscripts in America. Chicago: University Chicago Press, 1937, s. 277. (ang.).

Inne opracowania

• K. Aland, B. Aland: The Text of the New Testament: An Introduction to the Critical Editions and to the Theory and Practice of Modern Textual Criticism. przeł. Erroll F. Rhodes. Grand Rapids, Michigan: William B. Eerdmans Publishing Company, 1995. ISBN 978-0-8028-4098-1. (ang.).
• Bruce M. Metzger: A Textual Commentary on the Greek New Testament. Wyd. 2. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 2001. ISBN 3-438-06010-8. (ang.).

• Uncial 209 at the CSNTM
• Ann Arbor Michig. 008