| Angelo Correr | ||
| Papież Biskup Rzymu | ||
| ||
| ||
| Kraj działania | ||
|---|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
ok. 1330 | |
| Data i miejsce śmierci | ||
| Miejsce pochówku | ?↗ | |
| Papież | ||
| Okres sprawowania |
30 listopada 1406–4 lipca 1415 | |
| Kardynał biskup Świętego Kościoła Rzymskiego | ||
| Okres sprawowania |
15 lipca 1415–18 października 1417 | |
| Wyznanie | ||
| Kościół | ||
| Nominacja biskupia |
1380 | |
| Wybór patriarchy |
1 grudnia 1390 | |
| Kreacja kardynalska |
12 czerwca 1405 | |
| Kościół tytularny |
S. Marci (20 października 1406) | |
| Pontyfikat |
30 listopada 1406 | |
Grzegorz XII (łac. Gregorius XII, właśc. Angelo Correr; ur. ok. 1330[1] w Wenecji, zm. 18 października 1417 w Recanati[2]) – papież w okresie od 30 listopada 1406 do 4 lipca 1415[3].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Pochodził z Wenecji z rodziny szlacheckiej[2]. Uzyskał tytuł magistra teologii i był dziekanem kapituły diecezji Koroneia w Beocji[4][5][2]. W latach 1380–90 był biskupem Castello[5], a w 1387 działał jako kolektor apostolski w Dalmacji i na obszarze patriarchatu Akwilei z ramienia papieża Urbana VI[6]. Bonifacy IX 1 grudnia 1390 mianował go łacińskim patriarchą Konstantynopola[2][7], a 20 kwietnia 1395 powierzył mu dodatkowo funkcję administratora diecezji Koroneia[8]. W 1399 był legatem Bonifacego IX w królestwie Sycylii[9]. Innocenty VII mianował go legatem w Ankonie (4 kwietnia 1405)[10], a następnie kardynałem-prezbiterem (12 czerwca 1405)[11][12]. 24 września 1406 przybył do Rzymu z Ankony, a 20 października 1406 Innocenty VII dokończył obrzędy związane z jego nominacją kardynalską i nadał mu kościół tytularny S. Marci[13]. Jako kardynał Angelo Correr zachował urząd patriarchy konstantynopolitańskiego oraz administratora diecezji Koroneia[7][8].
Wybór na papieża
[edytuj | edytuj kod]
Podczas konklawe Angelo Correro, podobnie jak pozostali kardynałowie złożył przysięgę, w której zobowiązywał się przystąpić w ciągu trzech miesięcy do negocjacji ze swoim rywalem – antypapieżem Benedyktem XIII oraz do abdykacji w sytuacji, gdy tenże postąpi podobnie lub wcześniej umrze[2]. Ponadto liczba kardynałów papieskich miała być równa liczbie kardynałów awiniońskich, aby w razie pojednania wybory nowego papieża mogły przebiegać w sposób sprawiedliwy dla obu stron[2]. To przyrzeczenie miało na celu jak najprędzej zażegnać Wielką Schizmę Zachodnią[3]. Kardynał Correro został wybrany na Stolicę Piotrową 30 listopada 1406 roku i przybrał imię Grzegorza XII[3].
Pontyfikat
[edytuj | edytuj kod]Grzegorz XII tuż po wyborze wystosował do Benedykta XIII propozycję pojednania[3]. Do spotkania oponentów miało dojść w Savonie[2]. Papież ugiął się jednak pod naciskiem krewnych oraz królów Neapolu, Węgier i Czech i spotkanie najpierw przełożył, a ostatecznie odwołał[2]. Wkrótce potem Grzegorz XII złamał inne zobowiązanie zawarte na konklawe, które ograniczało jego nominacje kardynalskie – wbrew przyrzeczeniu, zapowiedział cztery nominacje, co spowodowało, że opuścili go prawie wszyscy jego kardynałowie (prócz trzech) i zawarli porozumienie z kardynałami Benedykta XIII[2].
Zjednoczeni kardynałowie zorganizowali, wraz z miejscową szlachtą, sobór w Pizie trwający od 25 marca do 7 sierpnia 1409 roku[3]. Ustalono na nim, że zarówno papież, jak i antypapież są heretykami i zdetronizowano ich[3]. 26 czerwca wybrano Aleksandra V[3]. Grzegorz XII i Benedykt XIII soboru nie uznali, co przyczyniło się do pogłębienia schizmy.
Grzegorz XII zwołał synod w Cividale del Friuli koło Akwilei, na którym ekskomunikował swoich konkurentów – Benedykta XIII i Aleksandra V[2]. Wkrótce potem zbiegł w przebraniu do Gaety[2]. 3 maja 1410 roku antypapież Aleksander V zmarł, a jego następcą został Jan XXIII, który wraz z królem Niemiec Zygmuntem Luksemburskim zwołał w XVI sobór powszechny w Konstancji[2]. Papież Grzegorz XII i antypapież Benedykt XIII wysłali na niego swoich legatów, a antypapież Jan XXIII, jako organizator, stawił się osobiście.
Sobór poruszał największe problemy ówczesnego średniowiecza: zażegnanie schizmy, obrona doktryny wiary przed naukami Jana Husa i odnowa wewnętrzna Kościoła. Wydane tam dekrety głosiły, że władza soboru podchodzi od Boga i wszyscy, włącznie z papieżem, muszą się mu podporządkować (dekret Sacrosancta), ponadto zobowiązywały Biskupa Rzymu do periodycznego zwoływania soborów (dekret Frequens). Pierwszej z uchwał nie zatwierdził żaden z papieży.
Antypapież Jan XXIII zbiegł z soboru, z powodu licznych zarzutów wymierzonych przeciw niemu – został osądzony i zdetronizowany. Grzegorz XII wyraził gotowość abdykacji, ale tylko w obliczu soboru, który sam zwoła[2]. Tak też się stało: nadesłał z Rimini swoją rezygnację oraz bullę, którą zwoływał sobór[2]. Antypapież Benedykt XIII nie chciał zrezygnować, dopiero interwencja króla Niemiec Zygmunta Luksemburskiego doprowadziła do złożenia go z urzędu[2]. Na soborze doszło do połączenia kolegiów kardynalskich i zatwierdzenia wszystkich aktów wydanych przez Grzegorza XII – 4 lipca 1415 roku papież abdykował[2].
Ostatnie lata i śmierć
[edytuj | edytuj kod]Po pontyfikacie został on kardynałem-biskupem[14] i dożywotnim legatem w Marchii Ankony. Po deklaracji, że nie będzie się ubiegał o tron papieski, przyznano mu w Kościele pierwsze miejsce po papieżu[2]. Zmarł 18 października 1417 w Recanti koło Ankony.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Dokładna data urodzenia nie jest znana. Współczesne źródła podają w większości, że w chwili wyboru miał około lub ponad 70 lat; jedynie Teodoryk z Nieheim w dziele De scismate libri tres twierdzi, że miał w chwili wyboru "około 80 lat", ale ten sam autor w dziele Nemo unionis podaje, tak jak inne źródła, że miał skończone 70 lat. Zob. Souchon, Vol. 1, s. 111; sam Souchon przyjmuje, że w chwili wyboru miał około 75 lat.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q John N. D. Kelly: Encyklopedia papieży. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1997, s. 327-329. ISBN 83-06-02633-0.
- ↑ a b c d e f g Rudolf Fischer-Wollpert: Leksykon papieży. Kraków: Znak, 1996, s. 117. ISBN 83-7006-437-X.
- ↑ Souchon, vol. 2, s. 278
- ↑ a b Eubel, s. 171.
- ↑ Eubel, s. 171 przyp. 11.
- ↑ a b Eubel, s. 206.
- ↑ a b Eubel, s. 212.
- ↑ Souchon, vol. 2, s. 278.
- ↑ Eubel, s. 206 przyp. 16.
- ↑ Eubel, s. 26
- ↑ Souchon, s. 279.
- ↑ Eubel, s. 26 przyp. 5.
- ↑ Jedna ze współczesnych kronik podaje, że został on kardynałem biskupem Porto e S. Rufina. Jednakże diecezja ta w 1415 miała aż dwóch kardynałów biskupów, jednego z obediencji pizańskiej (Louis de Bar), a drugiego z obediencji rzymskiej (Antonio Correr) i nic nie wskazuje, by zrezygnowali oni na rzecz ustępującego Grzegorza XII; wręcz przeciwnie, obaj zachowali tę godność nawet po Soborze w Konstancji. Wszystkie pozostałe diecezje suburbikarne także miały w tym czasie swoich kardynałów biskupów. W dokumentach soborowych Angelo Correr, po swej abdykacji, jest tytułowany jedynie jako S.R.E. episcopus cardinalis, bez wymieniania jakiejkolwiek diecezji. Wzmianka kronikarska o diecezji Porto e S. Rufina polega prawdopodobnie na pomyleniu Angelo Correra z jego bratankiem Antonio Correrem. Zob. Souchon, Vol. 2, s. 278-279, 311.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Correr, Angelo. The Cardinals of the Holy Roman Church. [dostęp 2013-03-09]. (ang.).
- Pope Gregory XII. Catholic Encyclopedia. [dostęp 2013-03-09]. (ang.).
- Konrad Eubel, Hierarchia Catholica Medii Aevi, vol. I, Münster 1913
- Martin Souchon: Die Papstwahlen in der Zeit des grossen Schismas, Vol. 1-2, Verlag von Benno Goeritz 1898-1899
