Marcin V
| Oddone Colonna | ||
| Papież Biskup Rzymu | ||
| ||
| ||
| Kraj działania | ||
|---|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | ||
| Data i miejsce śmierci | ||
| Miejsce pochówku | ||
| Papież | ||
| Okres sprawowania |
11 listopada 1417–20 lutego 1431[1] | |
| Administrator diecezji Palestrina | ||
| Okres sprawowania |
15 grudnia 1401–12 czerwca 1405; | |
| Wyznanie | ||
| Kościół | ||
| Prezbiterat |
13 listopada 1417 | |
| Nominacja biskupia |
11 listopada 1417 | |
| Sakra biskupia |
14 listopada 1417 | |
| Kreacja kardynalska |
12 czerwca 1405 | |
| Kościół tytularny | ||
| Pontyfikat |
11 listopada 1417 | |
Marcin V (łac. Martinus V, właśc. Oddone Colonna; ur. między 26 stycznia a 20 lutego 1369[a] w Genazzano, zm. 20 lutego 1431 w Rzymie[2]) – papież w okresie od 11 listopada 1417 do 20 lutego 1431[3].
Błąd w imieniu
[edytuj | edytuj kod]W związku z faktem, że w średniowieczu wiele katalogów przekręcało imię papieży Maryna I (na „Marcin II”) i Maryna II (na „Marcin III”), kolejni papieże, którzy przyjęli imię Marcin zachowywali błędną numerację (Marcin IV powinien w rzeczywistości nazywać się Marcinem II, a Marcin V Marcinem III[3]).
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Pochodził z rzymskiego rodu arystokratycznego Colonnów[3]. Studiował prawo w Perugii[2]. Papież Urban VI nadał mu tytuł protonotariusza, Bonifacy IX powierzył mu urząd administratora wakującej diecezji suburbikarnej Palestrina (1401), a Innocenty VII mianował kardynałem diakonem San Giorgio in Velabro[2][4]. Uczestniczył w konklawe 1406 i został współpracownikiem wybranego wówczas papieża Grzegorza XII, który mianował go protektorem zakonu serwitów, ale w maju 1408 wypowiedział mu posłuszeństwo i dołączył do organizatorów Soboru w Pizie[2][4]. Brał czynny udział w soborach w Pizie i w Konstancji[2], gdzie stał po stronie pizańskiego antypapieża Jana XXIII, do czasu jego ucieczki[2]. Z nominacji tego antypapieża pełnił urząd wikariusza generalnego w Umbrii (1411), archiprezbitera bazyliki laterańskiej (1412) i przez krótki czas ponownie administratora diecezji Palestriny (1412)[4][5].
Wybór na papieża
[edytuj | edytuj kod]
W 1417 został obrany papieżem podczas konklawe na soborze w Konstancji, po odsunięciu od rządów trzech papieży – antypapieża Jana XXIII, antypapieża Benedykta XIII i Grzegorza XII; tym samym zakończono trwającą od kilkudziesięciu lat wielką schizmę zachodnią[2]. W wyborze papieża, który przyjął imię Marcina V (ze względu na elekcję dokonaną w dniu św. Marcina), brał udział arcybiskup gnieźnieński Mikołaj Trąba[3]. Wkrótce potem nowy papież ustanowił abp. Trąbę pierwszym prymasem Polski[3].
Pontyfikat
[edytuj | edytuj kod]22 kwietnia 1418 Marcin V zakończył obrady soboru w Konstancji, nie uznając zasady wyższości soboru nad papieżem[3]. Liczbę kardynałów obiecał ograniczyć do dwudziestu kilku[3]. Podpisał pięcioletnie konkordaty z Niemcami, Włochami, Hiszpanią i Francją[2]. Po opuszczeniu Konstancji przebywał w Mantui i Florencji, do Rzymu przyjechał pod koniec września 1420[2]. Początkowym problemem był dla papieża kondotier Braccio da Montone[2]. Początkowo Marcin przeciągnął go na swoją stronę, mianując go władcą Perugii, potem pokonał go w bitwie pod L’Aquilą 2 czerwca 1424[2]. W konsekwencji zbuntowała się Bolonia, a wraz z nią północne Włochy. Papież stłumił zbrojnie powstanie w 1429[2].
Dokonał rekonstrukcji Kurii Rzymskiej, zatrudniając także dawnych urzędników obediencji awiniońskiej[6]. Pracował nad odbudową znaczenia papiestwa, zwalczał koncyliaryzm wśród kardynałów[6]. 22 września 1423 zwołał sobór do Pawii, przeniesiony następnie – ze względu na epidemię – do Sieny[2]. Widząc żądania reform, docelowo osłabiających rolę papieża w Kościele, Marcin V rozwiązał sobór i zapowiedział zwołanie kolejnego na 1431 w Bazylei[3]. 16 maja 1425 papież ogłosił konstytucję reformatorską o sposobie sprawowania władzy przez kurię i zasadach rezydowania biskupów[2].
Wzywał do krucjat przeciwko husytom w Czechach, czym zapoczątkował w 1420 roku wojny husyckie. W korespondencji z królem Polski Władysławem Jagiełłą jawnie nawoływał do fizycznej eksterminacji husytów[7][8]. W 1427 wprowadził kult Imienia Jezus, postulowany przez reformatora franciszkańskiego Bernardyna ze Sieny, którego przyjął na audiencji[2][6]. W kazaniach ostro występował przeciwko Żydom, przyczyniając się do ich pogromów w 1422 i 1427[6].
Przeprowadził renowację bazylik św. Pawła i św. Jana na Lateranie, odnowił akwedukty i ulice, nakazał rozebrać pozostałości dawnych obwarowań rezydencji rodów magnackich. Przywrócił świetność Ogrodom Watykańskim. Zmarł na udar mózgu w wieku 62 lat i został pochowany w bazylice św. Jana na Lateranie[2].
Przez historyków jest określany mianem „trzeciego twórcy państwa kościelnego”[3].
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Data urodzenia Marcina V może być ustalona w następujący sposób:
- w dokumencie Bonifacego IX z 25 stycznia 1391 podane jest, że był on wówczas w 22. roku swego życia (Martino V, papa. Dizionario Biografico degli Italiani – Volume 71 (2008). [dostęp 2013-03-09]. (wł.).)
- piętnastowieczny historyk i kierownik Biblioteki Watykańskiej Bartolomeo Platina podał, że umarł on w 63. roku swego życia (zob. Bartolomeo Platina: The lives of the Popes. Londyn: 1888, s. 212.)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ „Poczet papieży” Michał Gryczyński
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p John N. D. Kelly: Encyklopedia papieży. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1997, s. 333-336. ISBN 83-06-02633-0.
- ↑ a b c d e f g h i Rudolf Fischer-Wollpert: Leksykon papieży. Kraków: Znak, 1996, s. 118-120. ISBN 83-7006-437-X.
- ↑ a b c MARTINO V, papa. Dizionario Biografico degli Italiani – Volume 71 (2008). [dostęp 2013-03-09]. (wł.).
- ↑ Konrad Eubel, Hierarchia Catholica Medii Aevi, vol. I, Münster 1913, s. 37.
- ↑ a b c d Kazimierz Dopierała: Księga papieży. Poznań: Pallotinum, 1996, s. 268-270. ISBN 83-7014-248-6.
- ↑ Hussites. Catholic Encyclopedia. [dostęp 2013-03-09]. (ang.).
- ↑ Ludwik Cormenin: The public and private history of the popes of Rome. T. II. Filadelfia: M. W. Dodd, 1847, s. 116-117. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Paweł Janowski, Marcin V, Oddone Colonna, 1386-1431, papież od 11 listopada 1417, [w:] Encyklopedia Katolicka, Lublin 2006, t. XI, kol. 1239-1240.
- Colonna, Oddone. The Cardinals of the Holy Roman Church. [dostęp 2013-03-09]. (ang.).
- Pope Martin V. Catholic Encyclopedia. [dostęp 2013-03-09]. (ang.).
- MARTINO V, papa. Dizionario Biografico degli Italiani – Volume 71 (2008). [dostęp 2013-03-09]. (wł.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Bulle Marcina V. dziedzictwo.polska.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-08-11)].
- Marcin V – dokumenty w bibliotece Polona
