Jan XII

Ioannes Duodecimus

Oktawian
Papież Biskup Rzymu
Kraj działania	Państwo Kościelne
Data i miejsce urodzenia	ok. 937 Rzym
Data i miejsce śmierci	14 maja 964 Rzym
Miejsce pochówku	bazylika św. Jana na Lateranie
Papież
Okres sprawowania	955–963 i 964
Wyznanie	chrześcijaństwo
Kościół	rzymskokatolicki
Kreacja kardynalska	brak danych
Kościół tytularny	S. Maria in Domnica
Pontyfikat	16 grudnia 955
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Jan XII (łac. Ioannes XII, właśc. Oktawian, ur. ok. 937, zm. 14 maja 964^[1]) – papież w okresie od 16 grudnia 955 do 4 grudnia 963 i od lutego 964 do kwietnia 964^[2].

Urodził się w Rzymie, jako Oktawian, syn Alberyka II^[1]; pochodził z rodu Tusculum^[3]. Na wyraźną prośbę swojego ojca (co było pogwałceniem dekretu Symmachusa z 499 roku) został wybrany papieżem w wieku osiemnastu lat^[2]. Oktawian, w chwili wyboru miał już święcenia kapłańskie; przyjął imię Jan XII^[2].

Jan sprawował zarówno władzę duchową, jak i świecką, jednak nie interesował się sprawami duchownymi – źródła podają, że zamienił Pałac Laterański w dom publiczny^[2]. Był najmłodszym papieżem w historii Kościoła. Za jego pontyfikatu rozpoczął się nowy okres w dziejach Państwa Kościelnego (papiestwa) – związek ze Świętym Cesarstwem Rzymskim^[1]. Jan XII, w zamian za pomoc w odzyskaniu Kapui i Benewentu, koronował króla Niemiec Ottona I na cesarza (2 lutego 962), któremu całkowicie się podporządkował pod naciskiem rzymskiej opozycji^[2]. Państwo Kościelne odzyskało utracone ziemie, ale cesarz zawiódł papieża, bo wprowadzając „przywilej Ottoniański”, przywrócił obowiązek składania przez kolejnych następców św. Piotra przysięgi na wierność cesarzowi, a także konieczność zatwierdzania wybranego kandydata przez cesarza^[1].

Jan XII nadał paliusze arcybiskupom: Canterbury – Dunstanowi i Yorku – Oksydelowi^[2]. W kwestii chrystianizacji Słowian, papież podporządkował przyszłe biskupstwa arcybiskupstwu magdeburskiemu, które miało mieć wkrótce nadany status metropolii^[1].

W pierwszej połowie X wieku w klasztorze benedyktynów w opactwie w Cluny zaczęto głośno mówić o potrzebie reformy Kościoła. Podczas swojego pontyfikatu Jan XII zaczął spiskować z Berengarem i jego synem Adalbertem, a także z Węgrami, przeciwko Ottonowi^[2]. Zirytowany tym cesarz przybył do Rzymu i zajął miasto 1 listopada 963, natomiast papież uciekł do Tivoli, plądrując wcześniej skarbiec kościelny^[2]. Pięć dni później, Otton zwołał kler rzymski i przeprowadził synod, na którym oskarżono zaocznie Jana XII o zdradę, morderstwo i nieobyczajność^[1]. Ponieważ Jan, pomimo wielu wezwań, nie stawił się, by złożyć wyjaśnienia, synod złożył go z urzędu 4 grudnia 963 i zastąpił go Leonem VIII, który został wyświęcony dwa dni później^[2].

3 stycznia 964 roku Jan powrócił do Rzymu i wywołał powstanie, które zostało krwawo stłumione^[2]. Jednak, gdy pod koniec stycznia cesarz Otton wyjechał, w lutym Jan ponownie wstąpił na Stolicę Piotrową, zmuszając Leona do ucieczki^[2]. Wobec swoich przeciwników Jan zastosował ciężkie represje, anulował święcenia Leona VIII i dekrety cesarskie na synodzie 26 lutego 964^[2]. Jednak wkrótce potem Otton powrócił do Rzymu, co w kwietniu zmusiło Jana do ucieczki do Kampanii, gdzie miał umrzeć miesiąc później na atak serca^[2].

Okoliczności śmierci są jednak niepewne. Istnieje legenda mówiąca, że zmarł na udar mózgu w trakcie cudzołóstwa. Według innych podań został zabity^[4] przez męża kobiety, z którą dopuścił się cudzołóstwa^[5].

Był ostatnim papieżem okresu pornokracji.

• Pope John XII. Catholic Encyclopedia. [dostęp 2012-11-12]. (ang.).