Spis treści
Vesica piscis
Vesica piscis (łac., dosł. „rybi pęcherz”[1]) – krzywa o migdałowatym[2] kształcie, zamknięta na płaszczyźnie, symetryczna względem swojego środka, powstała w geometrii euklidesowej przez przecięcie się dwóch okręgów o równych promieniach w taki sposób, że środek jednego okręgu leży na okręgu drugim.
Konstrukcja
[edytuj | edytuj kod]Przykładowe sposoby skonstruowania vesica piscis:
- Rysuje się okrąg o środku w punkcie A i promieniu R. Dowolny punkt B leżący na tym okręgu obiera się jako środek drugiego okręgu o promieniu R (czyli sięgającym punktu A). Część wspólna obu kół, których brzegami są te okręgi będzie mieć kształt vesica piscis.
- Dwa trójkąty równoboczne o bokach długości a rysuje się obok siebie tak, by miały jeden wspólny bok (zachodzi symetria osiowa względem prostej, na której leży ten wspólny bok), i z każdego z dwóch końców tego wspólnego boku zatacza się okrąg o środku w tym końcu i o promieniu równym a (czyli sięgającym pozostałych wierzchołków obu trójkątów)[2]. Część wspólna obu kół, których brzegami są te okręgi będzie mieć kształt vesica piscis.
Gdy długości promieni okręgów, z których skonstruowano vesica piscis równe są to:
- pole powierzchni ograniczonej przez tę krzywą wyraża się wzorem [3];
- wysokość tej figury (odległość między jej najdalszymi punktami) wynosi [3];
- szerokość (prostopadła do wysokości) tej figury wynosi
- długość krzywej jest równa [3].
W vesica piscis, podobnie jak w elipsie, długość cięciwy takiej, że jej środek jest zarazem środkiem symetrii figury, jest maksymalna i minimalna wzdłuż dwóch prostopadłych kierunków. Długości te nazwano w tym artykule odpowiednio wysokością i szerokością.
Vesica piscis w kulturze
[edytuj | edytuj kod]Motyw vesica piscis wykorzystywany był jako aureola (mandorla) otaczająca postać Chrystusa i świętych na obrazach we wczesnej sztuce chrześcijańskiej[1].
-
Triquetra złożona z trzech vesica piscis.
-
Pokrywa Studni Kielicha na Wzgórzu Glastonbury.
-
Sadzawka z motywem vesica piscis na Wzgórzu Glastonbury.
-
Vesica piscis jako mandorla otaczająca postać Chrystusa na średniowiecznym manuskrypcie. Badeńska Biblioteka Krajowa, Karlsruhe.
-
Vesica piscis jako mandorla otaczająca postać Chrystusa. Pokrywa skrzyneczki z XIII wieku, Musée de Cluny, Paryż.
-
Rozeta w południowym transepcie Katedry w Lincoln. Oprócz vesica piscis o migdałowatym kształcie, widać także wykorzystanie motywu w kształcie pęcherza pławnego.
-
Karta „Świat” z talii Tarota Marsylskiego Jeana Dodala (XVIII wiek).
W odcinku pt. „Power” (seria 4) telewizyjnego serialu Wzór, profesor Larry Fleinhardt omawia symbolikę religijną vesica piscis, gdy Charlie Eppes wspomina o tym, że konstruuje diagram Venna[3].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b hasło „vesica piscis”. Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych Władysława Kopalińskiego. [dostęp 2010-03-10]. (pol.).
- ↑ a b James Stevens Curl. „vesica piscis”. A Dictionary of Architecture and Landscape Architecture. 2000. [dostęp 2010-06-04]. (ang.).
- ↑ a b c d Eric W. Weisstein , Lens, [w:] MathWorld, Wolfram Research [dostęp 2010-06-04] (ang.).